بی متال چیست و چطور از مدار حفاظت می کند ؟

ساختمان رله بیمتال، عملکرد بی متال و علت تریپ آن

حفاظت موتورها اهمیت بسیاری دارد. در صورتی که کار غیر عادی موتورها در طی بهره برداری آنان به موقع تشخیص داده نشده و از ادامه کار موتور جلوگیری نشود، به عیوب الکتریکی و مکانیکی منجر خواهد شد. به منظور جلوگیری از بروز عیب الکتریکی و یا صدمه مکانیکی به موتور و توقف خط تولید، لازم است کار غیر عادی موتورها از طریق رله های حفاظتی اضافه بار نوع حرارتی یا الکتریکی تشخیص داده شود.

در ﺷﻜﻞ زیر یک ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺮ روی ﺗﺴﻤﻪ ﻧﻘﺎﻟﻪ ﮔﻴﺮ ﻛﺮده و ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﻧﻘﺎﻟﻪ را ﺑﻪ ﺣﺮﻛﺖ درآورد .ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻣﻮﺗﻮر ﺗﻼش ﻣﻲ کند ﺗﺴﻤﻪ ﻧﻘﺎﻟﻪ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﺪه را راه ﺑﻴﺎﻧﺪازد، جریانش به شدت بالا می رود اگر مشکل حل نشود و یا مدار قطع نشود موتور با زیاد شدن حرارتش صدمه خواهد دید.

کاربرد بی متال
کاربرد بی متال

 انواع رله

 رله نوعی کلید الکتریکی سریع یا بی‌درنگ است که با هدایت یک مدار دیگر باز و بسته می شود. روش کنترل باز و بسته شدن این کلید الکتریکی به صورت های مختلف مکانیکی، حرارتی، مغناطیسی و غیره است. 

   از آنجا که رله می تواند جریان قوی تر از جریان ورودی را هدایت کند می توان آن را نوعی تقویت کننده نیز دانست. در گذشته رله ها معمولاً با سیم پیچ ساخته می‌شد و از جریان برق برای تولید میدان مغناطیسی و باز و بسته کردن مدار استفاده می کرد. امروزه بسیاری از رله ها به صورت حالت جامد و از جنس مواد نیمه هادی ساخته می‌شوند و اجزای متحرک ندارند. از انواع رله های استفاده شده در سیستم های توزیع می توان به موارد زیر اشاره کرد:

رله بی متال

 به طور کلی هر به حالت غیر عادی که در عملکرد سیستم به وجود می آید خطا گفته می شود. از این حالت های غیرعادی می‌توان به وقوع اتصال کوتاه، افزایش و یا کاهش بیش از حد ولتاژ، افزایش یا کاهش بیش از حد فرکانس، افزایش حرارت تجهیزات در اثر توان عبوری بیش از حد از آن ها یا اضافه بار، از سنکرون خارج شدن ژنراتورها و غیره اشاره کرد. اتصال کوتاه ها از مهم ترین خطاهایی هستند که در یک شبکه به وجود می آید.

اتصال کوتاه

 تقریباً در تمامی خطاها با اندازه گیری میزان جریان و ولتاژ می‌توان وقوع خطا را تشخیص داده و در سیستم های حفاظتی در مرحله اول با استفاده از ترانس های ولتاژ و جریان، اندازه ولتاژ و جریان را کاهش داد تا به میزان قابل استفاده برای تجهیزات حفاظتی برسد و در مراحل بعد در صورتی که لازم باشد به وسیلۀ رله های مربوط فرمان مناسب صادر شود.

اشخاص و حیوانات، وسایل و لوازم ساختمان ها هم باید در برابر صدمات ناشی از جریان اتصال کوتاه یا اضافه جریان در ساختمان ها در امان باشند. برای اینکار باید منبع تغذیه در موقع بروز اضافه جریان قبل از اینکه اضافه جریان مدت زمان زیادی برقرار باشد قطع شود تا شرایط خطرناکی مانند آتش سوزی یا از بین رفتن عایق تجهیزات برقی یا مدار های الکتریکی پیش نیاید. این کار توسط رله بی متال انجام می شود. برق گرفتگی در اثر اتصال کوتاه

بی متال الکترونیکی

 رله ها در دو نوع حرارتی و یا الکترونیکی ساخته می شوند که در نوع حرارتی تأخیر زمانی و کار رله با توجه به حرارت تولید شده، در المان حرارتی مخصوص حاصل می شود و در بی متال الکترونیکی تأخیر زمانی با توجه به مدارهای الکترونیکی و شارژ و دشارژ خازن تنظیم می شود و در موتورها با قدرت بالا و موتورهای فشار قوی از رله های اضافه بار نوع الکترونیکی استفاده می شود که با دقت و با اطمینان بیشتر عمل می کنند.

رله الکترونیکی
رله الکترونیکی

در این قسمت به شرح رله بی متال که نوعی رله حرارتی است می پردازیم.

عملکرد بی متال

    در تأسیسات صنعتی لازم است موتور به طور اتوماتیک قطع و یا وصل شود و کنتاکتور متناسب با نوع بار پیش بینی می شود. به منظور قطع اتوماتیک موتورها در صورت افزایش درجه حرارت بدنۀ موتور ناشی از اضافه بار، رله های حرارتی (بی متال) و یا رله های حرارتی مغناطیسی در مدار قرار داده می شود.

بی متال اشنایدر سری LRD
بی متال اشنایدر سری LRD

بی متال یا رله بی متال برای حفاظت از موتور الکتریکی در مقابل اضافه بار استفاده می شود و به کنتاکتور متصل می شود. عملکرد بی متال اشنایدر به این صورت است که اگر جریانی بیش از حد جریان تنظیم شده روی بی متال از آن عبور کند، عمل کرده و مسیر جریان را قطع می کند. در واقع رله به المان حرارتی مجهز است و در موقعی که جریان بار اسمی برقرار می شود درجه حرارت المان حدود قابل قبولی دارد (به طور معمول ۴۰ درجه سانتی گراد). در صورت افزایش جریان تا بیش از مقدار اسمی و تولید حرارت در المان حرارتی، درجه حرارت از مقدار تنظیم رله تجاوز کرده رله عمل می نماید.

بی متال اشنایدر سری LR9F
بی متال اشنایدر سری LR9F

افزایش درجه حرارت مستلزم گذشت زمان و انتقال حرارت به المان حساس به درجه حرارت خواهد بود. به همین دلیل رله بی متال در اتصال کوتاه کاربرد ندارد چون تاخیر نسبتا زیادی دارد و به جای آن از رله حرارتی مغناطیسی استفاده می شود.

انواع بی متال

رله بی متال معمولا همراه با کنتاکتور در مدار قرار می گیرد. کنتاکتور وظیفه قطع و وصل مدار را به عهده دارد و بی متال از مدار در برابر اضافه ولتاژ محافظت می کند. بی متال روی کنتاکتور ها نصب می شود و با توجه به مدل کنتاکتور انواع مختلفی دارد. کنتاکتور های پرکاربرد در ایران کنتاکتور های سری D و F هستند و بی متال های مربوط به این دو نوع با اسم LRD و LR9D شناخته می شوند. رنج کاری بی متال اشنایدر در سری LRD از ۰٫۱۶ تا ۱۵۰ آمپر برای کنتاکتورهای سری D اشنایدر و در سری LR9F از ۶۰ تا ۶۳۰ آمپر برای کنتاکتورهای سری F اشنایدر است.

کاربرد بی متال و کنتاکتور در مدار راه انداز ستاره مثلث را در این مقاله بخوانید!

ساختمان رله بی متال

     ساختمان رله بی متال از دو تیغه  فلزی غیر همجنس (که ضریب انبساط طولی آنها متفاوت بوده و به وسیلۀ نورد گرم بر روی یکدیگر پرس شده اند) تشکیل شده است. در نتیجه گرما باعث خم شدن تیغه ها به سمت فلزی که ضریب انبساط کمتری دارد می شود. این خمش باعث قطع شدن یک کلید می شود. گرم شدن بی متال، می تواند توسط عبور مستقیم جریان از آن و یا توسط عبور جریان از یک سیم مقاومت دار که روی بی متال پیچیده شده است ایجاد شود. بی متال برای هر مدار موتوری بر روی جریان نامی مدار تنظیم می شود.

اگر جریانی که از مصرف کننده عبور می‌کند از جریان نامی بیشتر باشد به طور مستقیم و یا توسط یک مبدل جریان (CT) بی متال را گرم کرده تغییر حالت بی متال باعث قطع شدن مدار می‌شود. مدت زمانی که طول می کشد تا در اثر اضافه بار بی متال مدار را قطع کند بستگی به مقدار اضافه بار و وضعیت راه اندازی (راه اندازی معمولی یا راه اندازی سخت) دارد. رله بی متال معمولاً قابلیت ۳۰ بار عمل در هر ساعت را دارد. شکل زیر ساختمان داخلی بی متال را نشان می دهد.

عملکرد بی متال
عملکرد بی متال

یک بی متال استاندارد باید دارای شرایط زیر باشد:

   ۱) در بار نامی نباید مدار قطع کند.

   ۲) اگر جریان عبوری به اندازه ۵ درصد بیشتر از مقدار جریان تنظیم شده روی بی متال باشد، باید در مدت زمان بیشتر از ۲ ساعت مدار را قطع کند.

   ۳) اگر جریان عبوری به اندازه ۲۰ درصد بیشتر از جریان تنظیم شده باشد، باید در زمان کمتر از دو ساعت مدار را قطع کند.

   ۴) اضافه بار بیشتر از ۵۰ درصد باید کلید حفاظتی را در زمان کمتر از دو دقیقه قطع کند.

  ۵) اگر جریان عبوری از بی متال ۶ برابر جریان تنظیم شده باشد (راه اندازی موتور آسنکرون) باید کلید حفاظتی را در راه اندازی معمولی در زمان بیشتر از ۲ ثانیه و در راه اندازی سخت در زمان بیشتر از ۵ ثانیه مدار را قطع کند. در سه فاز چنانچه افزایش جریان در یک فاز باشد باعث گرم شدن بی متال مربوطه و خم شدن آن می شود که باعث قطع هم زمان سه فاز می شود.

برای حفاظت موتور در برابر اضافه بار باید جریان قطع کننده حرارتی برابر با جریان نامی موتور باشد. رله بی متال بعد از قطع مدار، معمولاً به حالت اول در نمی آید باید پس از بررسی برای کار در حالت عادی دکمۀ قرمز یا آبی رنگی که روی آن نصب شده است را فشار دهیم، دکمه مزبور را در اصطلاح (RESET) می نامند. در بعضی از رله های بیمتال، حالت MAN و AUT وجود دارد که با قرار دادن اهرم روی Auto، پس از عملکرد بیمتال، مجدداً بعد از مدتی به حالت اولیه در می آید. شکل زیر اجزای بی متال را نشان می دهد.

ساختمان بی متال اشنایدر
ساختمان بی متال
  1. تیغه های اتصال به کنتاکتور
  2. پیچ های اتصال به موتور
  3. ترمینال باز مدار فرمان
  4. ترمینال بسته مدار فرمان
  5. دکمۀ برگشت ضعیف
  6. پیچ تنظیم جریان

 

     ﻫﺮ رله ﺣﺮارﺗﻲ ﺳﻪ ﻓﺎز از ﺳﻪ ﻛﻨﺘﺎﻛﺖ ﻗﺪرت ﺑﺮای ﻋﺒﻮر ﺟﺮﻳﺎن اﺻﻠﻲ ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﻛﻨﺘﺎﻛﺘﻮر ﻗﺮار می گیرند و دو ﻛﻨﺘﺎﻛﺖ ﻓﺮﻣﺎن ﺑﻬﺮه می گیرد. از دو ﻛﻨﺘﺎﻛﺖ ﻓﺮﻣﺎن یک ﻛﻨﺘﺎﻛﺖ بسته اﺳﺖ و ﺟﻬﺖ ﻗﻄﻊ ﻣﺪار ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺑﻮﺑﻴﻦ ﻛﻨﺘﺎﻛﺘﻮر ﺑﻪ ﻛﺎر می رود و دو ﻛﻨﺘﺎﻛﺖ دﻳﮕﺮ ﺑﺎز اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﻋﻤﻞ بی متال، بسته می شود و ﺑﺮای اﻃﻼع ﻳﺎ وﺻﻞ ﻣﺪارﻫای اﺿﻄﺮاری ﺑﻪ ﻛﺎر می رود.

کنتاکت ۹۵ و ۹۶ در مسیر فرمان به بوبین کنتاکتور و بطور سری قرار می گیرد تا در موقع اضافه جریان کنتاکتور را قطع نماید. کنتاکت ۹۷ و ۹۸ برای نمایش عملکرد بی متال مورد استفاده قرار می گیرد، مثلاً با روشن کردن یک لامپ سیگنال مشخص می شود.

کنتاکتور و بیمتال اشنایدر الکتریک
کنتاکتور و بیمتال اشنایدر الکتریک

نقشه مدار بی متال

شماتیک مداری رله بی متال اشنایدر
شماتیک مداری رله بی متال

   نقشه مدار بی متال در شکل زیر نشان داده شده است این رله برای حفاظت موتورها در برابر افزایش دمای حاصل از اضافه بار در سیستم سه فاز به کار می رود. هنگامی که جریان اضافی برای مدت مشخص از موتور عبور کند کنتاکت رلۀ بی متال باز شده و موتور را از منبع تغذیه جدا می کند. در شکل های زیر ابتدا شماتیک مداری رله بی متال رسم و نحوه اتصال آن در مدارات سه فاز و تک فاز مشخص شده است. سپس در مثالی نحوه سیم کشی بی متال در مدار سه فاز بیان می شود.

اتصال بی متال اشنایدر در جریان سه فاز و تک فاز
اتصال بی متال در جریان سه فاز و تک فاز
سیم کشی بی متال اشنایدر در جریان سه فاز
سیم کشی بی متال در جریان سه فاز

 

تفاوت فیوز و بی متال

  • سرعت عمل فیوز نسبت به بی متال خیلی بیشتر است.
  • فیوز قابل تنظیم نیست در حالی که بی متال قابل تنظیم است.
  • هردو حفاظت کننده مدار هستند ولی فیوز مصرف کننده را در مقابل جریان زیاد و اتصال کوتاه محافظت می نماید در صورتی که، بی متال مصرف کننده را در مقابل اضافه بار احتمالی محافظت می کند.
بی متال اشنایدر LRD06
بی متال اشنایدر LRD06

چرا بی متال تریپ می کند؟

بعضی موتور های الکتریکی برای شروع به کار به جریان سریع و زیادی احتیاج دارند که به آن جریان راه اندازی گفته می شود. جریان راه اندازی معمولا تا سه برابر جریان نامی موتور بالا می رود. برای محافظت از مدار موتور رله بی متال بهتر از کلید های محافظتی دیگر عمل می کند. بی متال می تواند بدون تریپ کردن در مقابل جریان راه اندازی مقاومت کند و این امر باعث تریپ کردن آن نمی شود. مواردی که باعث قطع مدار توسط بی متال می شود عبارتند از:

  • سیم بندی کوتاه
  • نقص عملکرد موتور
  • گرمای بیش از حد موتور
  • نقص در رله بی متال
اتصال-بیمتال-به-کنتاکتور-اشنایدر-الکتریک
اتصال بیمتال به کنتاکتور

اهمیت استفاده از محافظ جان را در این مقاله بررسی کنید!

 

در صورتی که سوالی در خصوص مطالب بیان شده دارید می توانید در قسمت نظرات از ما بپرسید یا با ارائه پیشنهادات خود، ما را در بالا بردن کیفیت مقالات یاری کنید. 

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۴۵ رای

سوالات متداول

بی متال چیست؟

بی متال (Bimetal) حفاظت از موتور در برابر اضافه بار را بر عهده دارد به همین روی یک رله حفاظتی است و به صورت سری در مدار قرار می گیرد. بی متال رله اضافه بار (Overload Relay)، رله حرارتی (Thermal Relay) و یا رله اضافه بار حرارتی (Thermal Overload Relay) نیز نامیده می شود. رله حرارتی بی متال اصلی ترین روش برای حفاظت از موتورهای الکتریکی در برابر اضافه بار است. ضریب انبساط طولی دو فلز اساس عملکرد این رله است. روش عملکرد بی متال به این صورت است که با عبور جریان الکتریکی فلزها گرم شده و طول آن افزایش می یابد. یکی از فلزهای به کار رفته در داخل بی متال ضریب انبساط طولی بیشتری دارد که این امر سبب می شود دو فلز با هم به سمت فلزی که ضریب انبساط طولی کمتری دارد خم شود؛ در نتیجه این اتفاق، مسیر عبور جریان کنتاکت ها باز شده و مدار قطع می شود.

بی متال چگونه در مدار نصب می شود؟

بی متال به همراه یک کنتاکتور در مدار نصب می شود برای نصب بی متال باید شاخک های بی متال را به خروجی کنتاکتور متصل کرد که در صورت ایجاد اضافه بار فرمان قطع به کنتاکتور می دهد. برای بستن مدار بی متال باید کنتاکت بسته بی متال (NC) را که با شماره ۹۵ – ۹۶ روی بی متال مشخص است به بوبین کنتاکتور متصل کنیم. ولوم تنظیم جریان که بر روی بی متال تعبیه شده براساس جریان نامی موتور الکتریکی تنظیم می شود. بی متال دو حالت تنظیم دارد؛ حالت H که نشان دهنده حالت کنترل دستی است و حالت A که نشان دهنده حالت کنترل اتوماتیک است. عمل کردن بی متال باعث تغییر وضعیت کنتاکت هایش شده که برای بازگرداندن به حالت اولیه باید دکمه شروع مجدد (RESET) را فشار داد. دکمه Test و دکمه Stop قرار گرفته بر روی بی متال به ترتیب وظیفه آزمایش صحیح کار کردن بی متال و آزمایش قطع مدار فرمان را بر عهده دارند.

‫۱۹ دیدگاه ها

  1. با سلام .ممنون از اطلاعات مفید شما. یه سوال فنی داشتم و اینکه طریقه تنظیم بیمتال برا یه موتور 1آمپر بایستی روی چه عددی تنظیم کنیم؟و اگه امکان داره یه مرجع برا محاسبه معرفی نمایید

    1. سلام وقت بخیر. خوشحالیم که این مقاله برای شما مفید بوده.
      انتخاب بی متال به پارامترهای مختلفی بستگی داره مثل نوع موتور توان و جریان موتور . اما به طوری کلی بازه بی متال بر این اساس بدست میاد :
      حد پایین جریان بی متال : ۷۰ درصد جریان بار کامل موتور
      حد بالای جریان بی متال : ۱۲۰ درصد جریان موتور.
      برای برند های مختلف می تونین جدول انتخاب بی متال رو بر اساس توان موتور پیدا کنید.

  2. سلام
    وقتی میگن کنتاکتور و بی متال باید از یک تایپ باشن تا بتونن به هم متصل بشن یعنی چی؟
    من هر چقدر در دیتا شیت ها گشتم چیزی دستگیرم نشد

    1. سلام وقت بخیر
      کنتاکتور ها و بیمتال های اشنایدر دو سری پرکاربرد دارن. کنتاکتور سری D ، بی متال سری D و کنتاکتور سری F بی متال سری F . وقتی در مدار از کنتاکتور سری D استفاده می کنید باید توجه کنید که بی متال انتخابی شما هم باید حتما از بی متال های اشنایدر سری D باشه.

  3. با درود
    بیمتال 200-330 آمپر اشنایدر الکتریک داریم که می خواهیم قبل از زیر بار رفتن، تست جریان بگیریم. با دستگاه تزریق جریان، بیمتال را تست کرده ایم. اما روی 160 آمپر تریپ می کند. چه مشکلی ممکن است وجود داشته باشد؟

    1. درود بر شما
      احیاناً شما پایه های بیمتال را به صورت سری تست گرفته اید. چون دستگاه تزریق جریان تک فاز است، شما ابتدا به یکی از فازهای بیمتال جریان تزریق کرده اید و سپس پایه های بعدی را به صورت سری به هم اتصال داده و جریان کلی را اندازه گرفته اید که زیر جریان تنظیمی بیمتال تریپ کرده است.
      برای حل مشکل، تست را به صورت موازی روی پایه ها انجام دهید یا تک به تک پایه ها را تست نمایید.

  4. سلام. خیلی ازتون بابت این مقاله کامل تشکر میکنم.
    فقط یه سوال!
    تفاوت اضافه جریان یا جریان اضافه بار با جریان اتصال کوتاه چیه ؟

    1. سلام.
      خوشحالیم که این مقاله برای شما مفید بوده.
      اتصال کوتاه در اصل مسیری از مدار است که جریان می تواند با مقاومت ناچیزی از آن عبور کند. مثلا اگر فاز و نول با هم اتصالی کنند.
      اضافه بار زمانی اتفاق می افتد که جریان بیش از حد مجاز و مورد نظر ما در مدار ایجاد شود. مثلا ممکن است وسایل برقی زیادی به یک سوکت یا پریز وصل کنیم و در این حالت جریان زیادی از مدار کشیده می شود و در این حالت بی متال عمل می کند و مدار را قطع می کند. اما این جریان در حدی نیست که باعث شود که در کلیدی مثل کلید مینیاتوری رله مغناطیسی مدار را زود تر از بی متال قطع کند همانطور که می دانید کلید مینیاتوری هم بی متال و هم رله مغناطیسی برای محافظت از مدار در برابر جریان اتصال کوتاه دارد. علت قطع نکردن مدار توسط رله مغناطیسی در حالت اضافه بار این است که این رله با جریان هایی بالاتر از جریان اضافه بار عمل می کند. به همین دلیل استفاده از بی متال به تنهایی محافظت کاملی برای مدار در پی نخواهد داشت.
      موفق باشید

    1. رابط بی متال اشنایدر الکتریک به صورت ریلی به تابلو نصب می شه، زیر کنتاکتور و بالای رله بی متال قرار می گیره و به عبارتی بین کنتاکتور و بی متال نصب می شه. شاخک های بی متال درون رابط قرار گرفته و توسط پیچ های جلویی رابط، سفت و محکم می شه.
      یکی از کاربردهای رابط بی متال، برای زمانی است که بخواهیم بیمتال را مستقیم به موتور وصل کنیم و بیمتال در انتهای سیم بندی مدار ما به موتور و دقیقاً قبل از موتور قرار داره. بدین منظور رابط را به بیمتال وصل کرده و با کمک ترمینال های خروجی اون، می تونیم به موتور سیم بندی مستقیمی داشته باشیم. همچنین بیمتال با کمک رابط به راحتی به ریل نصب می شه.
      گفتنی است که بی متال قطعه ای است که 100% مکانیکی عمل حفاظت را انجام می ده. بنابراین برای مداراتی که نیاز است موتور به صورت کامل، حفاظت حرارتی بشه، از بی متال با اتصال مستقیم به موتور استفاده می شه. برای مثال دستگاه های استارتر موتور اشنایدر با نام تجاری رله کنترل موتور LUB شناخته می شوند، که خودشون دارای کنترل فاز، کنترل بار و کلید حرارتی مغناطیسی هستند و حفاظت دقیق و مناسبی دارند؛ برای انجام حفاظت کامل موتور، نیاز به استفاده از رله بی متال دارند که توسط مکانیزم بالا این کار قابل انجام است.

    1. کلاس بی متال اشنایدر مشخص کننده مدت زمانی است که طول می کشد تا رله تریپ کند و مدار قطع شود. بی متال اشنایدر کلاس 5 ، 10 ، 20 و 30 دارد و رله کلاس 10 در 10 ثانیه و رله بی متال کلاس 20 در 20 ثانیه مدار را قطع می کند. رله بی متال کلاس 5 برای موتورهایی استفاده می شود که نیاز دارند به سرعت تریپ شوند و رله کلاس 10 برای موتورهایی استفاده می شود که شناور در آب هستند و به این طریق خنک می شوند. کلاس 20 کاربرد عمومی تری دارد و رله کلاس 30 برای بارهایی که اینرسی زیادی دارند استفاده می شود. چون این بار ها جریان اولیه زیادی احتیاج دارند و زمان نسبتا بیشتری برای حرکت بار احتیاج است. پس اگر رله ای با زمان تریپ کمتر در مدار قرار بگیرد ممکن است در ابتدای کار سیستم را قطع کند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا