کلید های فرمان چه کاربردی دارند ؟
کلید فرمان چیست، کلید جرثقیل، جوی استیک، سلکتور سوئیچ، لیمیت سوئیچ و سوئیچ طنابی
کلید فرمان چیست؟
کلیدها با توجه به وظیفه شان در مدار در گروه کلیدهای فرمان، قدرت و اندازه گیری قرار می گیرند و با توجه به مکانیزم داخلی عملکردشان در دسته های کلیدهای دستی و مرکب قرار می گیرند. کلیدهای فرمان به منظور کنترل فرآیند و تجهیزات در تأسیسات الکتریکی به کار می روند. در طول یک فرآیند برای راه اندازی، توقف یا تغییر در شرایط مدار از کلیدهای فرمان استفاده می گردد. این کلیدها ممکن است به صورت دستی یا اتوماتیک عمل کنند و بسته به تعداد وضعیت و پلاتین، موقعیت باز یا بسته بودن کنتاکت ها ، اهرمی یا چرخشی بودن دسته، فرمان دائم یا برگشت فنری، سیستم اخباری و حفاظتی متفاوت هستند.
مقاله پیشنهادی: علائم اختصاری در نقشه های الکتریکی
برخی از تجهیزات و کلیدهایی که در مدار فرمان استفاده می شوند عبارتند از کنتاکتور (کلید مغناطیسی)، شستی استارت- استپ، رله حرارتی، رله مغناطیسی، فیوزها، لیمیت سوئیچ، کلیدهای تابع فشار، کلیدهای شناور، کلیدهای تابع دور، سنسورها و … .
کلید تابع فشار (کلیدهای گازی)
کلید های تابع فشار یا کلید های گازی یکی از انواع کلیدهای فرمان برای کنترل سطح گاز داخل مخازن و کمپرسورها، تنظیم فشار آب داخل لوله ها و روشن و خاموش کردن اتوماتیک این دستگاه ها مورد استفاده قرار می گیرند. عامل فرمان این کلید، فشار گاز یا مایع داخل مخزن است. عامل قطع و وصل این کلید گاز است.
اصول کار این کلید فرمان بدین صورت است که فشار گاز موثر بر هر صفحه، نیرویی معادل F=P.A ایجاد می نماید (P فشار و A سطح مقطع صفحه است). در رله ها F باعث جابه جایی صفحه می شود این جابه جایی از طریق یک اهرم منتقل شده و کنتاکتی را قطع و وصل می نماید.
نیروی برگردان را فنر زیر صفحه ایجاد می کند پس با انتخاب فنرهای مختلف می توان فشارهای کم یا زیاد را بر روی صفحه اثر داده و قطع و وصل کنتاکت را به طور دلخواه تنظیم نمود. نمونه مدار کلید تابع فشار در تصویر زیر نشان داده شده است.
F1- فیوز
F2- تیغه بی متال
F7- کلید تابع فشار
K1M- کنتاکتور
M1- موتور پمپ
کلیدهای شناور
کلیدهای شناور برای کنترل سطح آب یا مایعات داخل منبع ها، استخرها و مخازن مورد استفاده قرار می گیرند. ساختمان این کلید از وزنه تعادل، یک قسمت شناور و یک میکروسوئیچ تشکیل شده است. هنگامی که قسمت شناور را تنظیم می کنند با تغییر سطح مایع داخل مخزن، شناور تغییر مکان داده به میکروسوئیچ داخل کلید، فرمان می دهد و باعث قطع و وصل مدار می شود.
مدار نصب کلید شناور برای پمپ آب
در تصویر زیر دیاگرام مدار کلید شناور برای پمپ آب نشان داده شده است که در این مدار کلید مینیاتوری و کنتاکتور استفاده می شود.
مدار نصب کلید شناور به همراه سلکتور سوئیچ
در شکل زیر دیاگرام مدار نصب کلید شناور با استفاده از کلید مینیاتوری و کنتاکتور به همراه سلکتور سوئیچ نشان داده شده است.
کلیدهای تابع دور
کلیدهای تابع دور یا گریز از مرکز در بعضی الکتروموتورهای تک فاز جهت خارج کردن سیم پیچ کمکی از مدار و در موارد دیگر مانند ترمز جریان مخالف به کار می روند. ساختمان آنها از یک محور و دو وزنه تشکیل شده که بوسیله یک طوق و یک فنر حول محور حرکت می کنند و با زیاد و کم شدن سرعت موتور یا وسیلۀ چرخنده، وزنه های دو طرف به محور نزدیک یا دور می شوند به این ترتیب طوق روی محور حرکت می کند و باعث قطع و وصل کلید می شود.
ترموستات
کلیدهای فرمان تابع حرارت یا ترموستات نوعی رله حرارتی است که در مقابل حرارت محیط حساس بوده و عمل می کند. این وسیله در دستگاه های مختلف صنعتی کاربرد فراوان دارد و وظیفه تعادل حرارتی دستگاه را برعهده دارد در صورتی که درجه حرارت از حد تنظیمی فراتر رود، کلید عمل کرده یک کنتاکت باز را می بندد و یا کنتاکت بسته ای را باز می کند.
از ترموستات بیشتر در وسایل حرارتی و برودتی مانند شوفاژ، یخچال و چیلر استفاده می شود. ساختمان این کلیدها متفاوت بوده و به سه نوع زیر تقسیم می شوند:
- نوع میله ای: در نوع میله ای آن یک میله مانند در داخل لوله ای قرار گرفته و یک طرف آن میله آزاد است. ضریب انبساط حرارتی میله و لوله با یکدیگر متفاوت بوده که معمولاً ضریب انبساط لوله بیشتر از میله وسطی است در نتیجه تغییر درجه حرارت، باعث تغییر مکان سر آزاد میله خواهد شد که این تغییر مکان می تواند یک کلید را قطع و وصل نماید.
- نوع گازی: در نوع گازی این کلیدها از تغییر فشار گاز در اثر تغییر درجه حرارت برای قطع و وصل کلید استفاده می شود. در اثر افزایش درجه حرارت، گاز با فشار وارد مخزن فانوسی شکل شده و باعث باز شدن مخزن می شود و در کاهش درجه حرارت نیز مخزن فانوسی شکل جمع شده و با حرکتی در جهت S باعث قطع و وصل کلید می شود. از این نوع کلید اتوماتیک در محل های با درجه پایین مانند یخچال استفاده می شود.
- نوع بیمتالی: در نوع بیمتالی این کلیدها از دو تیغه فلزی غیر همجنس که بر روی یکدیگر پرس شده اند استفاده می شود. این دو فلز دارای ضریب انبساط حرارتی یکسانی نبوده و در نتیجه در اثر تغییر درجه حرارت باعث خم شدن آنها به سمت فلزی که ضریب انبساط کمتری دارد می شود. این خم شدن می تواند باعث قطع یا وصل یک کلید شود. موارد استفاده از این کلید بسیار زیاد بوده از جمله در کلیدهای حرارتی و گرمکن ها از آنها استفاده می گردد. در سیم پیچ های بعضی از ماشین های الکتریکی نیز از این کلید استفاده می شود که در اثر بالا رفتن درجه حرارت باعث قطع مدار می گردد (اورلود). برای این منظور کلید را پس از نصب در داخل شیار یا به صورت سری با سیم پیچ قرار داده و یا دو سر آن را خارج نموده و با فرمان به صورت سری قرار می دهند تا در اثر گرم شدن بیش از حد سیم پیچ مدار قطع شود. وصل دوباره این کلید زمانی که بیمتال سرد شده و به حالت اول خود برگشته باشد امکان پذیر است.
کلید جرثقیل
کلید فرمان جرثقیل یا کلید جرثقیل آویزان ابزاری برای کنترل و هدایت جرثقیل های سقفی یا دروازه ای است. کلید فرمان جرثقیل اشنایدر در دو مدل تک سرعته و دو سرعته طراحی و ساخته شده اند. توسط کلید جرثقیل یا پندانت به آسانی می توان عمل هدایت و کنترل اجسام را فراهم نمود این کلید به همراه کابل به دستگاه متصل می شود.
برای بررسی و خرید کلید جرثقیل اشنایدر کلیک کنید.
چشم الکتریکی یا سنسور
چشم الکتریکی یا سنسور نوعی کلید فرمان دهنده است که بدون برخورد فیزیکی با دست یا هر وسیله دیگری توسط سیستم چشم الکتریکی از فاصله حداقل یک میلیمتری و حداکثر هشت متری واکنش نشان می دهد و توسط رله ای که در داخل آن به کار رفته، کنتاکت هایی را باز می کند یا می بندد، در نتیجه به دستگاه های مورد نظر فرمان می دهد.
از این کلید در دستگاه های صنعتی و خطوط تولید استفاده فراوان می شود. سنسورها به صورت حرارتی، گازی، مغناطیسی و خازنی ساخته می شوند
برای دریافت لیست قیمت و خرید سنسور اشنایدر کلیک کنید.
جوی استیک صنعتی
جوی استیک صنعتی یا دسته فرمان ابزاری برای کنترل و فرمان است که با حرکت دادن اهرم آن و ایجاد حالت مکانیکی؛ پارامترهای الکتریکی خاصی ایجاد می کند که منجر به حرکت دادن اجسام در مسیرهای مختلف می گردد.
جوی استیک با درجه حفاظت بالایی که دارد قابل استفاده در سیستم های اتوماسیون است، در ایستگاه های کنترل سیار و پانل های کنترل استفاده می شود و شتاب موتور و شرایط خاموش/ روشن شدن موتور را مساعد و مطمئن می سازد.
برای دریافت لیست قیمت و خرید جوی استیک صنعتی اشنایدر کلیک کنید.
پوش باتن یا شستی
پوش باتن یا شستی یک وسیله کنترلی و از کلیدهای فرمان است که به منظور باز و بسته کردن یک سری کنتاکت به صورت دستی استفاده می شود. در مدارهای دارای کنتاکتور، اغلب برای دادن فرمان لحظه ای شروع به کار و یا قطع و همچنین تغییر حالت مدار از شستی یا پوش باتن استفاده می شود. با وارد کردن فشار به پوش باتن، تمام کنتاکت ها تغییر وضعیت می دهند و با حذف فشار وارد شده به پوش باتن، دوباره به حالت اول بر می گردند. معمولاً از شستی های به رنگ قرمز به عنوان قطع کننده و از شستی های مشکی یا سبز به عنوان وصل کننده ی مدار استفاده می شود. پوش باتن های اشنایدر الکتریک در سه نوع فلزی، پلاستیکی و باکالیت تولید می شوند. انواع پوش باتن های اشنایدر الکتریک عبارتند از:
- امرجنسی: برای اعمال فرمان‌های اضطراری در تأسیسات الکتریکی از شستی استوپ امرجنسی استفاده می‌شود.
- استوپ استارت: شستی ها وسایل فرمان هستند که تحریک آن ها با دست و جهت فرمان قطع و وصل مدار انجام مى شود.
- استوپ استارت دوبل: شستی دوبل از لحاظ کارکرد همانند استوپ استارت است با این تفاوت که هر دو فرمان قطع و وصل در یک شستی قرار دارند.
برای دریافت لیست قیمت و خرید پوش باتن اشنایدر کلیک کنید.
سلکتور سوئیچ
سلکتور سوئیچ از جمله کلیدهای فرمان هستند که به وسیلۀ دست کنترل می شوند. سلکتور سوئیچ اشنایدر الکتریک دارای دو وضعیت بازگشت فنری به وسط و وضعیت ماندگار است که اکثراً به صورت دو حالته یا سه حالته ساخته می شوند. سلکتور سوئیچ هایی را که با چرخاندن کلید می توان حالت آن ها را در شرایط کار یا قطع به صورت پایدار نگاه داشت، سلکتور سوئیچ کلید دار می گویند.
برای دریافت لیست قیمت و خرید سلکتور سوئیچ کلیک کنید.
سلکتور سوئیچ دو وضعیتی
یکی از حالت های نمایش وضعیت اتصال یک سلکتور سوئیچ دو وضعیتی در مدار به صورت زیر است. حرف X در جدول نشان دهنده اتصال است. یعنی وقتی کلید در موقعیت ۲ است، کنتاکت B بسته می شود و منبع به PL2 متصل می شود و وقتی کلید در وضعیت ۱ است، کنتاکت A بسته می شود و منبع به PL1 متصل می شود.
سلکتور سوئیچ سه وضعیتی
کلید سلکتوری سه وضعیتی برای انتخاب یا وصل یکی از دو مجموعه کنتاکت و یا قطع هر دو مجموعه کنتاکت استفاده می شود. به طور مثال در هنگام استفاده از سلکتور سوئیچ سه وضعیتی برای کنترل پمپ، سه حالت اتوماتیک، خاموش و دستی مد نظر است. زمانی که سلکتور در وضعیت دستی است، شستی استارت فشار داده می شود و پمپ راه اندازی می شود و برای خاموش شدن پمپ کلید را باید در وضعیت OFF قرار داد. در این حالت کلید کنترل سطح مایع تأثیری در مدار نخواهد داشت.
با انتخاب وضعیت اتوماتیک برای سلکتور سوئیچ، پمپ از طریق کلید کنترل سطح مایع کنترل می شود. با قرار گرفتن مایع در سطح مورد نظر کلید بسته می شود و پمپ راه اندازی می شود و در صورتی که سطح مایع بالاتر یا پایین تر از سطح مورد نظر باشد، پمپ متوقف می شود.
سوئیچ طنابی
سوئیچ طنابی یا سوئیچ قطع کن نوار نقاله به منظور قطع عملیات ماشین آلات و دستگاه ها در صورت وجود حادثه در خطوط تولید و برای جلوگیری از خطراتی که می تواند موجب آسیب به افراد و ماشین آلات شود، طراحی و ایجاد شده است.
از سوئیچ حفاظتی نوار نقاله می توان در خطوط تولید فولاد، ماشین آلات درودگری، ماشین برش، نوار نقاله، دستگاه های پرینت، نساجی، دستگاه نورد، تست های آزمایشگاهی، کارخانه های تولید رنگ، کارخانه های تولید کاشی و سرامیک و… بهره گرفت. سوئیچ امرجنسی طنابی اشنایدر الکتریک به صورت عملکرد کابل به راست، عملکرد کابل به چپ و عملکرد کابل از طرفین تقسیم بندی می شود.
لیمیت سوئیچ
لیمیت سوئیچ ها از کلیدهای فرمان هستند که برای فرمان های مکانیکی یا محدود کردن حرکت یک تجهیز یا دستگاه استفاده می شوند. لیمیت سوئیچ ها نیز در انواع ساده، دوبل و چند کنتاکته موجود هستند.
از لیمیت سوئیچ اشنایدر الکتریک در مدارهای فرمان برای کنترل و محدود کردن حرکت قسمت های مکانیکی، تغییر جهت حرکت و در تایمرها و شناورها و … به عنوان کلید برای قطع یا وصل استفاده می شود. ساختمان این کلید مانند شستی یا پوش باتن بوده و توسط سیستم متحرک به آن نیروی فشاری وارد شده یا کشیده می شود. در میکروسوئیچ نیز مانند شستی با بر طرف شدن نیروی مکانیکی وارد به اهرم آن، مجدداً انرژی ذخیره شده در فنر میکروسوئیچ، آن را به حالت اول بر می گرداند.
برای دریافت لیست قیمت و خرید لیمیت سوئیچ اشنایدر کلیک کنید.
بیشتر بخوانید:
در صورتی که سوالی در خصوص مطالب بیان شده دارید می توانید در قسمت نظرات از ما بپرسید یا با ارائه پیشنهادات خود، ما را در بالا بردن کیفیت مقالات یاری کنید.
سوالات متداول
کلید فرمان چیست و چه عملکردی دارد؟
کلیدها با توجه به وظیفه شان در مدار در گروه کلیدهای فرمان، قدرت و اندازه گیری قرار می گیرند و با توجه به مکانیزم داخلی عملکردشان در دسته های کلیدهای دستی و مرکب قرار می گیرند. کلیدهای فرمان به منظور کنترل فرآیند و تجهیزات در تأسیسات الکتریکی به کار می روند. در طول یک فرآیند برای راه اندازی، توقف یا تغییر در شرایط مدار از کلیدهای فرمان استفاده می گردد. این کلیدها ممکن است به صورت دستی یا اتوماتیک عمل کنند و بسته به تعداد وضعیت و پلاتین، موقعیت باز یا بسته بودن کنتاکت ها ، اهرمی یا چرخشی بودن دسته، فرمان دائم یا برگشت فنری، سیستم اخباری و حفاظتی متفاوت هستند.
مهم ترین کلیدهای فرمان در مدارهای الکتریکی کدامند؟
کلیدهای فرمان انواع مختلفی دارند. مهم ترین کلیدهای فرمان کلید پوش باتن، لیمیت سوئیچ، سلکتور سوئیچ، جوی استیک، کلید جرثقیل، سوئیچ طنابی، تایمر و ... هستند.
