محافظ جان تک فاز 63 آمپر اشنایدر 30 میلی آمپر قدرت قطع 10kA

اجزای تشکیل دهنده کلید محافظ جان اشنایدر:

• هسته مغناطیسی
• یک رله با حساسیت بالا
• یک رابط الکترونیکی برای تجزیه و تحلیل سیگنال
• توروئید برای ارائه اطلاعاتی در مورد جریان نشتی و توان موردنیاز تریپ دستگاه

رله ارت فالت یا رله نشتی جریان محدودیت کمتری نسبت به محافظ جان دارد. میزان حساسیت و رنج جریان و زمان قطع رله نشتی جریان قابل تنظیم است. 
پس در کاربردهایی که قدرت مدار افزایش پیدا می کند و میزان حساسیت مدنظر برای جریان نشتی با کلید محافظ جان قابل کنترل نباشد از رله ارت فالت استفاده می شود.

استفاده از کلید محافظ جان به همراه کلید اتوماتیک برای حفاظت کامل از مدار و تجهیزات ضروری است. کلید اتوماتیک اشنایدر جریان اضافه بار و جریان اتصال کوتاه را تشخیص می دهد و مدار را قطع می کند. اما نمی تواند جریان نشتی را تشخیص دهد. کلید محافظ جان می تواند جریان نشتی 30 میلی آمپر را در مصارف خانگی تشخیص دهد و مدار را قطع کند. همچنین می توان ترکیب این دو کلید را بصورت محافظ جان ترکیبی RCBO خریداری کرد.

به منظور مشخص کردن وضعیت قطع یا وصل محافظ جان از کنتاکت کمکی محافظ جان یا IOF با کد فنی A9A26924 استفاده می شود. کنتاکت کمکی قطع و وصل، فقط با کلید محافظ جان دارای قدرت قطع 10 کیلو آمپر قابلیت اتصال دارد چون محافظ جان با قدرت قطع 6 کیلو آمپر عموماً برای مصرف خانگی است و نیازی به کنتاکت کمکی ندارد. 

کلید محافظ جان در واقع کلید نشتی جریان است. اگر نشتی ایجاد شده در برق مصرفی به بدن انسان منتقل شود و مقدار این جریان نشتی به 30 میلی آمپر برسد، کلید محافظ جان مدار را با مدت زمان حداکثر 150 میلی ثانیه قطع می کند ولی در کمتر از این مقدار عکس العملی نشان نمی دهد.

روش های تست کلید محافظ جان به صورت زیر است:

•  یک دکمه با حرف T روی محافظ جان قرار دارد که برای اطمینان از عملکرد این تجهیز می توان این دکمه T را فشار داد. یعنی وقتی کلید برق دار باشد با فشردن دکمۀ تست باید کلید قطع شود.
• یک لامپ صد وات را با فاز خارج شده از کلید و نول وارد شده به کلید روشن می کنیم. در این حالت باید کلید قطع شود در غیر این صورت کلید سالم نیست.
• دستگاهی به نام تستر  کلید محافظ جان وجود دارد. ابتدا ولوم نشتی جریان آن را روی 30 میلی آمپر تنظیم کنید. با زدن دو شاخه دستگاه تستر به پریز برق در صورتی که کلید محافظ جان سالم باشد و سیم زمین متصل باشد، سه چراغ دستگاه تستر روشن می شود و  با زدن دکمه ی تست روی کلید محافظ جان، برق مدار قطع می شود.

تست کردن محافظ جان با دستگاه تستر RCD، دقیق تر و مناسب تر است؛ اما دستگاه تستر RCD هزینه بر است و برای افراد فنی که باید روزانه تعداد زیادی از تجهیزات و کلیدها را بررسی کنند، پیشنهاد می شود. در غیر این صورت برای تست محافظ جان در مکان هایی که افراد دسترسی به دستگاه های تست ندارند (مانند خانه) از دو روش اول استفاده می شود.

به صورت اصولی سیستم حفاظت الکتریکی باید دارای سیم ارت باشد ولی کلید محافظ جان بدون سیستم ارت هم کار می کند. در حالتی که نشتی جریان به بدنه تجهیز برقی وجود داشته باشد و سیم ارت آن تجهیز متصل نباشد، کلید محافظ جان نمی تواند این جریان نشتی را تشخیص دهد. پس در صورت اتصال غیرمستقیم (تماس بدن فرد با بدنه هادی تجهیزاتی که در اثر اتصالی برق دار شده است) چون بدنۀ وسیله برقی زمین نشده، با تماس فرد با بدنۀ برق دار، برق گرفتگی در حد یک شوک به او وارد شده و بعد مدار توسط محافظ جان قطع می شود.

پس در صورتی که می خواهید از محافظ جان برای حفاظت در برابر اتصال غیرمستقیم استفاده کنید، بهتر است که وسایل برقی، زمین شده باشند. 

• محافظ جان با حساسیت 30 میلی آمپر: برای محافظت انسان در برابر تماس مستقیم با قطعات الکتریکی است. تنها محافظ جانی که حساسیت 30 میلی آمپر داشته باشد می تواند جان افراد را حفظ کند. اگر جریان نشتی بالای 30 میلی آمپر از بدن انسان بگذرد، باعث ایجاد خطرات جانی و خسارات بدنی می شود.
• محافظ جان با حساسیت 300 میلی آمپر: برای محافظت قطعات الکتریکی در برابر خطر آتش سوزی است. جریان نشتی 300 میلی آمپر در صورت عبور از بدن انسان، کشنده خواهد بود.

• محافظ جان کلاس AC: جریان نشتی با شکل موج متناوب AC را تشخیص می دهد و به صورت دو پل و چهار پل قابل استفاده است. 

• محافظ جان کلاس A: جریان نشتی با شکل موج متناوب AC و مستقیم DC پالسی را تشخیص می دهد و در انواع دو پل و چهار پل ارائه می شود.

• محافظ جان کلاس B: جریان نشتی با شکل موج متناوب  AC تا فرکانس یک مگاهرتز و مستقیم DC را دارد. این گروه کلید نیز در انواع دو پل و چهار پل ارائه می شود. 

محل نصب کلید محافظ جان، در تابلو کنتور بعد از کلید اصلی است. اگر ساختمانی چندین واحد با کنتور جداگانه دارد، محافظ جان در جعبه فیوز هر طبقه استفاده می شود.

با نصب محافظ جان در تابلوی کنتور، این کلید حفاظت سیم ها را از تابلو تا آخرین انشعاب انجام می دهد. اگر کلید محافظ جان در تابلوی مینیاتوری ساختمان نصب شود از سیم های تابلوی اصلی حفاظت نخواهد شد. برحسب شرایط نصب کلید در تابلو، فاز و نول از یک طرف وارد کلید می شود و خروجی آن ها به تابلو تقسیم مورد نیاز متصل می شود.

استفاده از محافظ جان به عنوان جایگزینی برای کلید مینیاتوری امکان پذیر نیست. در برخی موارد مانند تماس همزمان با دو هادی فاز و هادی خنثی، این کلیدها ممکن است کارایی نداشته باشد. چون محافظ جان قابلیت حفاظت در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار را ندارد به همین دلیل قبل از این که جریان بالا به محافظ جان آسیب بزند باید مدار توسط یک کلید مینیاتوری قطع شود. 

در صورت نصب چند محافظ جان تابلویی در کنار هم، باید شینه نول مدار هر کدام جدا باشد تا وجود جریان گردشی در نول، عملکرد اشتباه را در پی نداشته باشد.

برای این که محافظ جان سه فاز (4 پل) را به صورت تک فاز استفاده نمایید، کافی است یک فاز کلید که L1 است و در کنار پل نول قرار دارد را همراه با نول سیم کشی کرده تا بتوانید در سیستم استفاده نمایید. برای کلید و برای سیستم هیچ مشکلی پیش نخواهد آمد. هر پایه یا پل های کلید، یک ترانس CT جداگانه دارد. زمانی که تنها از دو پل کلید 4 پل استفاده نمایید، طبیعی است که از پل های دیگر که برق دار نیستند، جریانی عبور نکرده و عکس العملی نشان نخواهند داد. همچنین در عملکرد کلی کلید خطایی رخ نخواهد داد.

ورودی محافظ جان تک فاز، فاز و نول است. در محافظ جان تک فاز، اختلاف جریان بین سیم فاز و نول نشان از نشتی جریان است. حال اگر این میزان اختلاف، بزرگ تر یا مساوی حساسیت کلید باشد، محافظ جان عمل می کند.

در کلید محافظ جان سه فاز، جریان باقی مانده به صورت اختلاف مجموع جریان سه فاز با جریان نول تعریف می شود. یعنی در صورتی که تفاوت بین مجموع جریان سه فاز با جریان نول (ID=IL1+IL2+IL3-IN) بزرگ تر یا مساوی میزان حساسیت کلید (به طور مثال 30 میلی آمپر) شود، محافظ جان عمل می کند.

انواع محافظ جان با حساسیت در محدوده 10 تا 500 میلی آمپر تولید می شود. انتخاب میزان حساسیت محافظ جان بر اساس جریان نشتی مجاز سیستم و نوع فعالیت های آن بخش انجام می شود. یعنی هر چه میزان فعالیت صنعتی انجام شده در یک بخش بیشتر باشد، محافظ جان با میزان حساسیت بیشتر (مثلا محافظ جان با حساسیت 300 میلی آمپر) انتخاب می شود. برای محیط مسکونی یا اداری از محافظ جان با مقدار حساسیت پایین تر (مثلا محافظ جان با حساسیبت 30 میلی آمپر) استفاده می شود.

محافظ جان فقط در برابر جریان نشتی از خروجی کلید به سمت بار، حفاظت ایجاد می کند و در هنگام اضافه ولتاژ، افت ولتاژ، اتصال کوتاه و اضافه بار عمل نمی کند.

کلید محافظ جان دارای سه دسته سیم پیچ بر روی یک هسته آهنی است. تا زمانی که جریان ورودی و خروجی سیم پیچ اولیه و ثانویه برابر باشند، در این هسته شار مغناطیسی به وجود نمی آید و در سیم پیچ سوم که به رله متصل است ولتاژی القا نمی شود. زمانی که در مدار نشتی جریان در اثر اتصال به بدنه داشته باشیم تعادل این جریان ها به هم خورده و برآیند شار مغناطیسی در هسته صفر نمی شود. در این زمان در سیم پیچ سوم ولتاژی القا می شود که باعث قطع مدار توسط رله می شود. در واقع اساس کار RCD مقایسه جریان سیم پیچ اولیه و ثانویه است و زمانی که اختلاف این جریان به میزان حساسیت کلید برسد، مدار را قطع می کند.

کلیدهای نشتی جریان اشنایدر با استفاده از تکنولوژی ولتاژ مستقل (Voltage Independent) می توانند در صورت افت ولتاژ یا قطع نول به کار خود ادامه دهند.

 مدار الکترونیکی و رله به شبکه برق متصل نیستند. برق فقط از طریق جریان نشتی تأمین می شود.

 حتی اگر به طور تصادفی، سیم نول قطع شود یا افت ولتاژ ایجاد شود، کل سیستم الکترومکانیکی به کار خود ادامه می دهد و به کلید نشتی جریان اجازه تریپ و قطع می دهد.