کاربرد کنتاکتور در مدار قدرت و فرمان

عملکرد کنتاکتور در مدار قدرت و فرمان چگونه است؟

کنتاکتور به طور عمده در موتورهای تک فاز و سه فاز در محدودۀ توان ۲٫۲ تا ۴۵۰ کیلووات و برای کنترل اتوماتیک موتور به کار برده می شود. ساده ترین روش قطع و وصل اتوماتیک موتور استفاده از کنتاکتور است. کنتاکتور عبارت است از سکسیونر قطع زیر بار که تیغۀ متحرک آن تحت نیروی دائم الکترومغناطیسی با کنتاکت ثابت در تماس است.

کنتاکتور اشنایدر LC1D18BD
کنتاکتور اشنایدر LC1D18BD

عملکرد کنتاکتور به این صورت است که در کویل کنتاکتور جریان به طور دائم برقرار بوده و تیغۀ متحرک کنتاکتور را با فشار مناسب در حالت وصل با کنتاکت ثابت نگه می دارد. در صورت کاهش ولتاژ و یا قطع جریان در سیم پیچ یا کویل، نیرو تقلیل یافته، کنتاکت متحرک به طور اتوماتیک در موقعیت قطع قرار گرفته و جریان را قطع می کند. بدین ترتیب تیغه های نگاهدارنده کنتاکت ها که در مسیر جریان بار موتور قرار دارند قطع می شوند. تیغه های کنتاکتور تنها تحت تأثیر نیروی مغناطیسی ثابت به یکدیگر متصل بوده و نیازمند وجود نیروی الکترومغناطیسی دائم برای جذب تیغه ها به یکدیگر هستند. در صورت قطع جریان، تیغه ها تحت تأثیر نیروی فنر از کنتاکت های ثابت جدا شده، جریان تغذیه موتور را قطع می نمایند که به این عمل آزاد شدن کنتاکتور گویند.شکل زیر عملکرد کنتاکتور را نشان می دهد.

کنتاکتور-اشنایدر
نمایش عملکرد کنتاکتور
 کنتاکتور-اشنایدر-الکتریک-سری-F
 کنتاکتور اشنایدر سری F
   سیم کشی کنتاکتور

در شکل زیر به منظور برقراری جریان در سیم پیچ تحریک و وصل کنتاکتور، از سیم کشی کنتاکتور در شکل (الف) استفاده شده است. در این مدار شستی P پیش بینی شده و با فشردن این شستی جریان در سیم پیچ برقرار می شود و کنتاکتور را وصل می نماید.در شکل (ب) به منظور برقراری جریان در سیم پیچ K از ولتاژ فاز تغذیه استفاده شده است و شستی استارت در مسیر جریان تغذیه قرار داده شده است. با وصل شستی استارت و برقراری جریان در سیم پیچ، کنتاکت کمکی موازی K-1 (کنتاکت خودنگهدار) بسته شده و موجب می شود که جریان در مدار سیم پیچ به صورت مداوم برقرار شود. به منظور قطع موتور باید جریان برقرار شده در سیم پیچ کنتاکتور قطع شود. با فشردن شستی استوپ، جریان سیم پیچ کنتاکتور قطع شده، تیغه ها تحت نیروی فنر از کنتاکت های ثابت جدا می شوند. به طور معمول دو شستی برای قطع و وصل کنتاکتور استفاده می شود. در شکل زیر شستی های استارت و استوپ با Ky مشخص شده است. به منظور قطع اتوماتیک موتور کنتاکت های B1 و B2 در مسیر سیم پیچ تحریک کنتاکتور پیش بینی شده است.

فرمان-به-موتور-سه-فاز-با-مدار-کنتاکتوری
فرمان به موتور سه فاز با مدار سادۀ کنتاکتوری
مدار-قدرت-و-فرمان-کنتاکتور-با-بی متال
مدار قدرت و فرمان کنتاکتور همراه با بی متال

کاربرد کنتاکتور در کلید ستاره-مثلث

   بیشتر کلیدهای ستاره مثلث سه کنتاکتور دارند که تحت یک سری اینترلاک های درونی و کمک گرفتن از کنتاکت های کمکی NO و NC و نیز تایمرهای کمکی، عمل تبدیل اتصال تغذیه موتورها را از ستاره در حالت گذرا به مثلث در حالت دائم انجام می دهند. علت استفاده از این کلیدها در تابلوهای توزیع و تغذیه، کاهش اثرات زیانبار مربوط به جریان راه اندازی موتورها می باشد. افزایش جریان راه اندازی موجب افت ولتاژ در مسیر تغذیه موتور می شود و این افزایش جریان باعث آسیب رسیدن به موتور می گردد. همچنین این جریان بالا باعث ایجاد گرما در سیم بندی موتور می شود و آنجا هم آسیب هایی را در بر دارد. به همین خاطر پایین نگه داشتن جریان راه اندازی موتورها یک امر ضروری است. بدین جهت در راه اندازی موتور از یک مجموعه تجهیزات الکتریکی که شامل سه عدد کنتاکتور است تحت نام کلیدهای ستاره مثلث استفاده می شود. بر پایۀ محاسبات مداری، کاربرد کنتاکتور در کلید ستاره-مثلث به این شکل است که در صورت راه اندازی موتور با آرایش ستاره، جریان راه اندازی به یک سوم جریان راه اندازی در آرایش مثلث کاهش می یابد. این امر می تواند تا حدودی سبب جبران افزایش جریان راه اندازی موتور شود. در عمل هنگامی که دور موتور به دور نامی خود رسید، سربندی موتور توسط کلید ستاره مثلث که در مسیر تغذیۀ آن قرار گرفته است از حالت ستاره به مثلث تبدیل می گردد.

شماتیک-مدار-کنتاکتور
شماتیک مداری کنتاکتور

کنتاکتور چهار پل

   علت استفاده از کنتاکتورهای چهار پل، این است که در برخی از موارد نول شبکه باید از نول مدار جدا باشد و نباید با یکدیگر تداخل پیدا کند. یعنی همزمان نول و سه فاز باید با همدیگر قطع گردند، مانند (یو پی اس) UPS ها که هنگام گرفتن فرمان باید نول مدار هم قطع گردد، و اگرنه (یو پی اس) UPS صدمه می بیند. کاربرد دیگر کنتاکتورهای چهار پل، در ژنراتورهای سنکرون است که نول مدار ژنراتور باید از نول شبکه جدا باشد و همزمان هنگام دریافت فرمان قطع، نول مدار نیز باید قطع گردد.

کنتاکتور-چهار-پل
کنتاکتور چهار پل

جابه جایی کنتاکتور در تابلو برق 

مدارهای مجهز به کلیدهای مغناطیسی (کنتاکتورها) باید دارای کلید مجزا کننده در طرف ورودی کنتاکتورها باشند. از کلیدهای مغناطیسی مجهز به رله می توان به عنوان رله حفاظتی در برابر اضافه جریان (اضافه بار) و کنترل مدار استفاده کرد. برای حفاظت در برابر اتصال کوتاه، همراه این کلیدها باید از فیوز یا کلید اتوماتیک و یا هر دو استفاده شود و این وسایل باید در طرف ورودی کنتاکتورها نصب شود.

 بهینه سازی مصرف کنتاکتور

برای کاهش مصرف کنتاکتور باید از یک مقاومت که پس از عملکرد کنتاکتور با بوبین سری شده و وارد مدار می شود، استفاده کرد. به دو سر مقاومت،تیغه ای از داخل خود کنتاکتور وصل و پس از اینکه جریان وارد سیم پیچ شد، تیغه که قبلاً به صورت بسته (NC) بود باز (NO) شده و مقاومت که در مسیر بوبین قرار دارد با آن سری می شود.

 

در صورتی که سوالی در خصوص مطالب بیان شده دارید می توانید در قسمت نظرات از ما بپرسید یا با ارائه پیشنهادات خود، ما را در بالا بردن کیفیت مقالات یاری کنید.

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۵ رای

سوالات متداول

کنتاکتور در مدار ستاره مثلث چه کاربردی دارد؟

 بیشتر کلیدهای ستاره مثلث سه کنتاکتور دارند که تحت یک سری اینترلاک های درونی و کمک گرفتن از کنتاکت های کمکی NO و NC و نیز تایمرهای کمکی، عمل تبدیل اتصال تغذیه موتورها را از ستاره در حالت گذرا به مثلث در حالت دائم انجام می دهند. علت استفاده از این کلیدها در تابلوهای توزیع و تغذیه، کاهش اثرات زیانبار مربوط به جریان راه اندازی موتورها می باشد. افزایش جریان راه اندازی موجب افت ولتاژ در مسیر تغذیه موتور می شود و این افزایش جریان باعث آسیب رسیدن به موتور می گردد. همچنین این جریان بالا باعث ایجاد گرما در سیم بندی موتور می شود و آنجا هم آسیب هایی را در بر دارد. به همین خاطر پایین نگه داشتن جریان راه اندازی موتورها یک امر ضروری است. بدین جهت در راه اندازی موتور از یک مجموعه تجهیزات الکتریکی که شامل سه عدد کنتاکتور است تحت نام کلیدهای ستاره مثلث استفاده می شود. بر پایۀ محاسبات مداری، کاربرد کنتاکتور در کلید ستاره-مثلث به این شکل است که در صورت راه اندازی موتور با آرایش ستاره، جریان راه اندازی به یک سوم جریان راه اندازی در آرایش مثلث کاهش می یابد. این امر می تواند تا حدودی سبب جبران افزایش جریان راه اندازی موتور شود. در عمل هنگامی که دور موتور به دور نامی خود رسید، سربندی موتور توسط کلید ستاره مثلث که در مسیر تغذیۀ آن قرار گرفته است از حالت ستاره به مثلث تبدیل می گردد.

برای بهینه سازی مصرف در کنتاکتور چه راهکاری وجود دارد؟

برای کاهش مصرف کنتاکتور باید از یک مقاومت که پس از عملکرد کنتاکتور با بوبین سری شده و وارد مدار می شود، استفاده کرد. به دو سر مقاومت،تیغه ای از داخل خود کنتاکتور وصل و پس از اینکه جریان وارد سیم پیچ شد، تیغه که قبلاً به صورت بسته (NC) بود باز (NO) شده و مقاومت که در مسیر بوبین قرار دارد با آن سری می شود.

‫۱۱ دیدگاه ها

  1. در ادامه سوال قبلی آیا میتونم که با کنتاکتور ۵۰ آمپر ۲۲۰ ولتی که دارم راه بندازمش؟ به اینصورت که مدار کنترل کنتاکتورم به ۲۲۰ وصل باشه و مدار قدرت مربوط به موتور به ۱۱۰؟

  2. سلام
    با تشکر از مطالب کامل و جامعتون
    ممنون میشم اگر در مورد “بهینه سازی مصرف کنتاکتور” بیشتر توضیح بدید .
    یکم برای بنده نامفهوم بود. منظورتون این بود که با تیغه NO، یه مقاومت با بوبین سری کنیم ؟
    سپاس

  3. ضمن تشکر از محتوای علمی سایت شما. سوالی که در مورد کنتاکتور داریم اینکه آیا می توان از کنتاکتورهای AC جهت مصارف DC استفاده کرد؟

    1. خوشحالیم که باعث جلب رضایت شما شده ایم.
      بله می توان از کنتاکتور های AC جهت مصارف DC استفاده نمود با این تفاوت که کنتاکتور DC باید بین ۴۵ تا ۶۰ درصد جریان AC3 استفاده شود.

  4. ممنون. خیلی خوب بود.
    اگر بوبین کنتاکتور دائم تحت فرمان باشه و وصل باشه مثلاً برا مدت 3 سال به صورت مستمر، آیا برای کنتاکتور اشنایدر مشکلی ایجاد می شه؟

    1. در این حالت برای کنتاکتور اشنایدر مشکلی ایجاد نمی شود به شرط اینکه بوبین کنتاکتور حفاظت شود یعنی نوسان ولتاژ بوبین بین 5 تا 10 ولت بیشتر نشود مثلا برای یک کنتاکتور با بوبین 220 ولت، ولتاژ کمتر از 215 و بیشتر از 225 ولت نوسان نداشته باشد.
      برای اطلاع بیشتر با الیکا الکتریک تماس بگیرید

      031-32663836
      031-32663837
      031-32664550

  5. با سلام
    یک کمپرسور دستگاه چیلر داریم که جریان نامی آن، 98 آمپر است. ولی در لحظه راه اندازی تا 260 آمپر جریان می کشد. آیا یک کلید اتوماتیک 100 آمپری و یه کنتاکتور 115 آمپری می توانند کمپرسور فوق را راه اندازی کرده و حفاظت نمایند؟ ممنون از راهنمایی شما

    1. سلام
      شما اگر از کنتاکتور و کلید اتوماتیک به تنهایی استفاده نمایید، عملیات حفاظت در برابر اضافه بار برای شما انجام نخواهد گرفت و بدین دلیل، شما به یک رله بی متال هم نیاز دارید. اما اگر از کلید حرارتی مغناطیسی اشنایدر الکتریک استفاده نمایید، دیگر نیازی به قطعات فوق ندارید و کارایی همه آن ها در کلید حرارتی مغناطیسی به صورت یکجا جمع شده است.
      برای این منظور، شما می توانید از کلید زیر استفاده نموده و کمپرسور خود را راه اندازی و حفاظت نمایید.
      کليد حرارتی مغناطیسی 90 تا 150 آمپر قدرت قطع 36 کیلو آمپر GV7RE150

      1. سلام
        من یک فرز ۱۲ آمپر ۱۱۰ ولت را میخوام با کنتاکتور فرمان ۱۱۰ ولت ۱۰ آمپر کنترل کنم.
        اگر دوتا کنتاکت را موازی استفاده کنم مشکلی نیست؟
        درضمن معمولا از تمام قد ت این اورفرز هم استفاده نمیشه و کار نسبتا سبک باهاش انجام میدم اما نمیدونم موقع استارت مشکلی پیش نمیاد؟ شاید این نکته هم بد نباشه بکم که شروع کارش را نرم شروع میکنه و ضربه نمیزنه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا