چراغ های خیابانی

چراغ خیابانی چیست؟

    مهمترین ابزار برای تأمین روشنایی معابر، چراغ های خیابانی هستند. از آنجا که چراغ های خیابانی انواع گوناگونی دارند، باید برای تهیۀ چراغ مناسب، مشخصات فنی مورد نظر تعریف شده و چگونگی بررسی و انجام آزمایش های فنی به منظور انطباق کیفیت چراغ با مشخصات فنی مورد نظر و صلاحیت سازنده آن بیان شود.

چراغ های خیابانی

 منحنی پخش نور چراغ

   یکی از مشخصه های مهم این چراغ ها، منحنی پخش نور است. چراغ هایی که در روشنایی معابر مورد استفاده قرار می گیرند، به علت عدم تقارن خیابان نسبت به محل نصب چراغ و لزوم تابانیدن بیشتر شار نوری لامپ به سطح خیابان، اغلب دارای پخش نور غیر متقارنی دارند. منحنی پخش نور برای مشخص کردن شدت نور در جهت های مختلف است. همه منابع نور نقطه ای نیستند و برای محاسبه میزان روشنایی، اطلاع از نحوه توزیع نور بسیار مهم است. به همین دلیل تولید کنندگان همراه با چراغ های خیابانی محنی پخش نور را در اختیار مشتری قرار می دهند.

منحنی پخش نور
منحنی پخش نور

یکی از روش های نمایش توزیع روشنایی چراغ های خیابانی استفاده از منحنی پخش نور قطبی است.  از آنجا که معمولا توزیع روشنایی نسبت به محور قائم قائم متقارن است، با استفاده از یک منحنی بر روی صفحه قائم می توان توزیع روشنایی را بررسی کرد. برای بررسی توزیع نور روی سطح منحنی قطبی یک منحنی بسته و معمولاً نامتقارن است و فاصله هر نقطه تا مرکز صفحه نشان دهنده شدت نور در آن زاویه است. یکی از معایب استفاده از منحنی پخش نور قطبی این است که اگر تغییرات شدت نور در زوایای مختلف زیاد باشد دقت منحنی کم خواهد بود.

دسته بندی چراغ خیابانی بر اساس منحنی پخش نور

   چراغ های خیابانی بر اساس نحوه پخش نور به دو دسته چراغ با نور مستقیم و چراغ با نور غیر مستقیم ( بازتاب شده ) تقسیم می‌شوند. چراغ های خیابانی با نور مستقیم چراغ هایی هستند که همه نور از نیم کره پایین چراغ به سطح می رسد. در جدول زیر دسته بندی چراغ ها بر اساس نحوه پخش نور را نشان می دهد.

جدول منحنی پخش نور

مشخصات چراغ های خیابانی

ساختمان چراغ: چراغ معابر دستگاهی است که نورهای منتشر شده توسط یک یا چند لامپ را توزیع و انتقال می دهد و شامل تمامی قطعات لازم برای پشتیبانی، نصب و حفاظت لامپ ها است؛ اما مدارهای کمکی و وسایل اتصال آنها به منبع تغذیه را شامل نمی شود. چراغ ها طبق همین استاندارد دارای انواع مختلفی هستند که بر اساس کاربرد و نوع عملکرد و نصب آن، طبقه بندی شده اند. در این زمینه، چراغ های خیابانی جزء چراغ های ثابت طبقه بندی می شوند. 

بخش های مختلف چراغ خیابانی

  • بدنه
  • بخش لوازم الکتریکی
  • بخش لوازم اپتیکی
  • بخش لوازم اضافی و وابسته

چراغ های خیابانی


بیشتر بخوانید:

انواع چراغ پرکاربرد و مشخصات آن ها

طراحی روشنایی معابر

  مفاهیم و تعاریف در طراحی روشنایی

  ماهیت نور و بررسی تئوری های نور


  • حباب چراغ

   حباب چراغ باید از جنسی باشد که در دمای بالای ناشی از لامپ، قابلیت کار مداوم را داشته باشد. همچنین در ساخت آن باید از موادی استفاده شود که در اثر شکسته شدن، به ذرات ریز با گوشه های گرد و غیره برنده تبدیل شود. همچنین قابلیت عبور نور از حباب نیز نباید از ۰٫۸۵ کمتر باشد.

  • راندمان چراغ

   نسبت کل شار نوری خارج شده از چراغ به شار نوری تولید شده توسط لامپ داخل چراغ را راندمان چراغ گویند. راندمان این گونه چراغ ها نباید از ۰٫۵۵ کمتر باشد.

  • شار نوری نامی

   شار نوری لامپ بر حسب لومن است که توسط کارخانۀ سازنده تعیین می شود.

  • لامپ گذاری روی لامپ

   توان نامی، ولتاژ نامی و نام کارخانۀ سازنده لامپ باید روی لامپ حک شده باشد.

انواع روشنایی معابر

انواع چراغ های خیابانی

   از عمده لامپ های مورد استفاده در روشنایی معابر، می توان به لامپ های تنگستنی، لامپ های جیوه ای، لامپ های سدیم و لامپ های متال هالید اشاره کرد. البته اگرچه لامپ های تنگستنی دارای راندمان پایینی هستند، اما برای کاربردهای زینتی مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین با توجه به راندمان بالا و طول عمر زیاد لامپ های سدیم، برای تأمین روشنایی معابر باید ترجیحاً از لامپ های بخار سدیم کم فشار و پر فشار استفاده شود.

   لامپ های بخار سدیم کم فشار، راندمان زیادی داشته و نور تک رنگ زردی نیز تولید می کنند. لامپ بخار سدیم پرفشار با بهره گیری از طول عمر بیشتر، دارای نور با ترکیب رنگ های مختلف است. استفاده از لامپ بخار سدیم کم فشار فقط در راه های با کاربری جابه جایی، که نیازی به نور با ترکیب رنگ های مختلف نیست، توصیه می شود. در سایر راه ها، از جمله راه های عبوری از مراکز خرید و مراکز فعالیت های اجتماعی و اقتصادی شهری و غیره، استفاده از لامپ های سدیم پرفشار که دارای ترکیب مناسب رنگ نور هستند توصیه می شود.

لامپ سدیم کم فشار
لامپ سدیم کم فشار

   لامپ های جیوه ای بازده بالا و طول عمر زیادی دارند و به وفور در روشنایی معابر استفاده می شوند. این لامپ ها نیز به دو دستۀ لامپ های کم فشار و پر فشار تقسیم می شوند.

   لامپ های متال هالید دارای رنگ نور خوب، بازدۀ خوب و طول عمر زیاد هستند و در مناطقی که وضوح رنگ اشیا اهمیت دارد، مورد استفاده قرار می گیرد. لامپ فلورسنت که امروزه کمتر در روشنایی معابر استفاده می شود بهره نوری، طول عمر و بازده نسبتا خوبی دارد. از معایب این نوع لامپ ها، عمر کوتاه و نیاز آنها به چراغ های طویل و وسایل کنترل کننده است.

لامپ متال هالید
لامپ متال هالید

اصول طرح های روشنایی مراکز شهری

مفاهیم هماهنگ استراتژی طرح های روشنایی شهری، شامل همه نوع روشنایی در یک منطقه شهری می شود. در اواخر سال ۱۹۸۰ این طرح ها در سه شهر خاص در کشورهای مختلف به کار گرفته شد (میلواکی در ایالات متحده امریکا؛ لیون در فرانسه؛ و ادینبرگ در اسکاتلند).

نقشه روشنایی ادینبرگ در سال ۱۹۸۹ توسط سازمان توسعه اسکاتلند اعلام گردید که روشی جهت برانگیختن و پیشرفت اقتصاد توریستی اسکاتلند در ماه های طولانی مدت فصل تابستان به حساب می آمد.

دلیل اصلی طرح این نقشه، تجربه بی برنامگی در شهر گلاسکو در نیمه دهه ۱۹۸۰ بود که مقدار زیادی پول جهت روشنایی محل های نامتناسب و دلخواه به کار گرفته شد و باعث ایجاد روشنایی در زمان هایی از شب شد؛ به طوری که تأثیر چندانی هم بر دید هم نداشت. البته اکنون در گلاسکو نقشه مدرن اجرا می گردد.

SDA به این نتیجه رسید که روشنایی ادینبرگ به یک نقشه منطقی نیازمند است؛ در این صورت می تواند در زمینه سرمایه گذاری در طی چند سال به صورت روشی سودمند و منطقی مطابق با نیازهای اقتصادی و اجتماعی به عنوان یک طرح تکمیلی و هدایتگر مورد استفاده قرار گیرد.

از جمله دلایل دیگر این رشد مربوط به آلودگی روشنایی و در نظر گرفتن تاثیرات بیرونی و امنیتی روشنایی است. مشاوره با منجمان، فعالان محیط زیست، برنامه ریزان و طراحان روشنایی در کاهش مشکلات، کمک به سزایی خواهد نمود.

نورپردازی-پل-خواجوی-اصفهان
نورپردازی پل خواجوی اصفهان

نورپردازی مراکز شهری

روش تحقیقات علمی در نقشه های نورپردازی ادینبرگ با تجزیه و تحلیل کامل فضاهای مرکزی شهر، خیابان های اصلی و گذرگاه های فرعی شروع شد. 

ترکیب اصلی از این تجزیه و تحلیل جزء به جزء بر پایه روش علمی است که در ذیل ذکر شده است:

  • چگونگی معماری دروازه اصلی ورود به فضای مرکزی شهر.
  • چگونگی معماری راه های هوایی شهر.
  • موقعیت تپه و دره های شهری و هرچه در آن ها است.
  • چگونگی بازدید از مناظر بلند، متوسط و کوتاه. 
  • تاریخچه معماری مناطق مختلف در داخل شهر.
  • طرح اصلی روشنایی شب در هنگام استفاده ساکنین، تماشاچیان و توریست ها.
  • چگونگی سیستم روشنایی موجود.

پیروی از این تجزیه و تحلیل برای توسعه سیستم روشنایی امکان پذیر است و گفته شده که این طرح طی مدت ۵ تا ۱۰ سال انجام شده است. هم اکنون روشنایی به صورت کلید ورودی دروازه شهر در آمده است. روشنایی خیابان های ورودی باعث ایجاد یک حس در رسیدن به داخل شهر می شود.

انتخاب نورافکن ها در راه های اصلی، جهت نمایان شدن طرح معماری ها در قسمت وسیعی از شهر (در ادینبرگ قلعه و آثار تاریخی روی تپه کارلتون است) تعبیه شده است.

تغییر مرتبط با رنگ پردازی روشنایی خیابان و جاده در مناطق خاص، خصیصه های معماری و تاریخی، قسمت هایی از شهر را تکمیل کرده است (در ادینبرگ مهندسی روشنایی به صورتی است که در شهر جدید جورجیا باعث ایجاد یک حس آرامش و راحتی و در شهر قدیم قرون وسطایی آن باعث ایجاد یک حس گرم و با حرارت در فرد می شود؛ مانند تفاوت حس دیدن شمع و چراغ قوه). طراحی تجهیزات روشنایی به خودی خود سبب بروز تفاوت در معماری می شود.

حداکثر دستورات در زمینه روشنایی، سه دسته از مناطق شهری را در بر می گیرد. روشنایی نسبی آنها باید در حالت تعادل نگه داشته شود و این از رقابت های نورپردازانه در مناطق تجاری جلوگیری می کند. یک سری از اولویت های سرمایه گذاری در زمینه روشنایی، تأثیر مؤسسه های موجود را در این زمینه به حداکثر می رساند.

انتصاب یک مدیر روشنایی برای سرکشی و مردمی کردن طرح در جهت آموزش دادن به مالکین و مدیران و دادن مشاوره لازم، برنامه ریزی و اجرا توصیه می شود.

علاوه بر این، قسمت های ارزشمند طرح پیشنهادی استراتژی روشنایی، شامل تست مکانی به صورت نصب موقت روشنایی ها (یک یا دو شب) است که نقش سودمند آن را در جذابیت و کارآیی طرح ها برای مأمورین، نمایندگان منتخب، مأموران بخش خصوصی و رسانه ها ارائه می دهد.

نورپردازی-پل-طبیعت-تهران
نورپردازی پل طبیعت تهران

هدف اصلی در طرح استراتژیک نورپردازی شهری

هدف های اساسی طرح استراتژیک نورپردازی می تواند مختصراً به صورت زیر باشد:

  • تهیه یک طرح طولانی مدت برای توسعه همه شکل های نورپردازی بالای ۵ سال.
  • یک شکل بودن قطعات مربوط به شب در مراکز شهری و هدایت به سمت ایجاد همبستگی چه زمانی در شب.
  • تأکید بر دروازه اصلی شهر یا ورودی های مهم برای به وجود آمدن یک حس اصلی.
  • معرفی فن معماری شهر و میراث فرهنگی به طور تأثیرگذار
  • ایجاد توازن بین نیازهای روشنایی کاربران متفاوت اعم از: عابران پیاده، کاربران،جهانگردان و رانندگان .
  • برطرف کردن آلودگی روشنایی، خطاهای دید و خطاهای روشنایی در ساعات تاریکی.
  • نیازهای دید برای عابران پیاده و به وجود آمدن آرامش و محیطی دوستانه برای عابران پیاده در ساعات تاریکی
  • هدف طولانی مدت، تحریک و توسعه اقتصادی در شهر به علاوه طرح استراتژیک نورپردازی می تواند به عنوان یک عامل مؤثر برای افزایش سرمایه، تکمیل منابع دولتی، ملی، محلی، نظامی، شخصی و یا دیگر منابع پیشنهاد شود.

بیشتر بخوانید:

 طراحی روشنایی بر اساس بینایی انسان

  طراحی با نور یا نورپردازی

 

 در صورتی که سوالی در خصوص مطالب بیان شده دارید می توانید در قسمت نظرات از ما بپرسید یا با ارائه پیشنهادات خود، ما را در بالا بردن کیفیت مقالات یاری کنید. 

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۸ رای

سوالات متداول

منحنی پخش نور چیست و چه اهمیتی دارد؟

یکی از مشخصه های مهم این چراغ ها، منحنی پخش نور است. چراغ هایی که در روشنایی معابر مورد استفاده قرار می گیرند، به علت عدم تقارن خیابان نسبت به محل نصب چراغ و لزوم تابانیدن بیشتر شار نوری لامپ به سطح خیابان، اغلب دارای پخش نور غیر متقارنی دارند. منحنی پخش نور برای مشخص کردن شدت نور در جهت های مختلف است. همه منابع نور نقطه ای نیستند و برای محاسبه میزان روشنایی، اطلاع از نحوه توزیع نور بسیار مهم است. به همین دلیل تولید کنندگان همراه با چراغ های خیابانی محنی پخش نور را در اختیار مشتری قرار می دهند. یکی از روش های نمایش توزیع روشنایی چراغ های خیابانی استفاده از منحنی پخش نور قطبی است.  از آنجا که معمولا توزیع روشنایی نسبت به محور قائم قائم متقارن است، با استفاده از یک منحنی بر روی صفحه قائم می توان توزیع روشنایی را بررسی کرد. برای بررسی توزیع نور روی سطح منحنی قطبی یک منحنی بسته و معمولاً نامتقارن است و فاصله هر نقطه تا مرکز صفحه نشان دهنده شدت نور در آن زاویه است. یکی از معایب استفاده از منحنی پخش نور قطبی این است که اگر تغییرات شدت نور در زوایای مختلف زیاد باشد دقت منحنی کم خواهد بود.

از چه لامپ هایی به عنوان لامپ های خیابانی استفاده می شود؟

   از عمده لامپ های مورد استفاده در روشنایی معابر، می توان به لامپ های تنگستنی، لامپ های جیوه ای، لامپ های سدیم و لامپ های متال هالید اشاره کرد. البته اگرچه لامپ های تنگستنی دارای راندمان پایینی هستند، اما برای کاربردهای زینتی مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین با توجه به راندمان بالا و طول عمر زیاد لامپ های سدیم، برای تأمین روشنایی معابر باید ترجیحاً از لامپ های بخار سدیم کم فشار و پر فشار استفاده شود.    لامپ های بخار سدیم کم فشار، راندمان زیادی داشته و نور تک رنگ زردی نیز تولید می کنند. لامپ بخار سدیم پرفشار با بهره گیری از طول عمر بیشتر، دارای نور با ترکیب رنگ های مختلف است. استفاده از لامپ بخار سدیم کم فشار فقط در راه های با کاربری جابه جایی، که نیازی به نور با ترکیب رنگ های مختلف نیست، توصیه می شود. در سایر راه ها، از جمله راه های عبوری از مراکز خرید و مراکز فعالیت های اجتماعی و اقتصادی شهری و غیره، استفاده از لامپ های سدیم پرفشار که دارای ترکیب مناسب رنگ نور هستند توصیه می شود.

‫۴ دیدگاه ها

  1. با سلام:سوالم اینه که
    1_ بین لامپ بخار سدیم کم فشار وپرفشار کدوم اقتصادی تره؟
    2_لامپ های بخار سدیم شیشه مات(فسفر دار)چقدر میزان نورشان نسبت به مدل های شفاف بیشتره؟

    1. سلام. لامپ های تولید شده بخار سدیم در ایران، از نوع پر فشار هستند و تا جایی که بنده اطلاع دارم، نوع کم فشار، بازاری نداشته و تولید نمی شود. بنابراین صرفه اقتصادی با تهیه لامپ پرفشار خواهد بود. این نکته را هم می توان بیان نمود که طیف نوری لامپ‌های سدیم پرفشار گسترده ‌تر بوده و در آن نورهایی به غیر از رنگ زرد هم دیده می‌شود از جمله طلایی رنگ. توجه فرمایید که بهرهٔ نوری بالا و رنگ ‌دهی پایین لامپ های سدیم کم‌ فشار بیشتر بوده و برای روشنایی خیابان‌ها و گذرگاه‌ها می توان استفاده نمود؛ اما نمونه پر فشار با بازده نوری بالا و طول عمر زیادی که دارند و همچنین تولید در ایران، از لحاظ اقتصادی به صرفه تر خواهند بود و می توان در معابر شهری نظیر اتوبان ها ، خیابان ها ، جاده ها ، تونل ها ، پل ها و … از آن ها استفاده نمود.
      در مورد سوال دوم می توان بیان کرد که تفاوت چشم گیری در میزان نور نمونه های شیشه مات و شفاف وجود ندارد، در نمونه شفاف مقدار کمی بازدهی نور بیشتر بوده و می توان اینچنین پیشنهاد داد که برای معابر با ارتفاع کم، بدلیل اینکه نور زرد لامپ بخار سدیم زننده نباشد و چشم را اذیت نکند، از شیشه مات استفاده می کنند و در جاده و بزرگراه می توان از شیشه شفاف بهره جست.

  2. سلام یک سوال داشتم، خواستم بدونم در مناطقی که رطوبت هوا بالاست از چه نوع کله چراغ و لامپی باید استفاده کنیم که کمتر دچار مشکل بشود؟

    1. سلام. هرچند که تخصص شرکت الیکا الکتریک، محصولات برق صنعتی اشنایدر الکتریک است، اما به سوال شما پاسخ خواهیم داد.
      در مورد چراغ های خیابانی و پارکی و در کل چراغ های فضای آزاد که قرار است در محیط های مرطوب استفاده شوند، هنگام سفارش به شرکت مورد نظر، باید این مورد را اعلام نمود تا شرکت سازنده دو نکته زیر را رعایت نماید. ابتدا اینکه IP چراغ را با روش های مختلف بالا ببرند از جمله قرار دادن واشر لاستیکی بین جداره ها. دوم اینکه زیر ساخت رنگ چراغ را تقویت نمایند تا نسبت به رطوبت و خوردگی دوام بیشتری داشته باشد.
      و اما درمورد لامپ ها، نکات زیر را برای انتخاب لامپ باید در نظر گرفت:
      • درجه حفاظت بالا
      • مقاوم در برابر نور خورشید
      • کیفیت رنگ بالا
      • در مورد پارامترهای الکتریکی، داشتن درایور پخش نور و ماژول LED مناسب از لازمه های یک لامپ خوب است.
      • داشتن راندمان بالا و استاندارهای کیفیت و ماژول مناسب
      • ظاهر مناسب
      در مناطقی که علاوه بر رطوبت، دمای هوا هم بالاست مانند سونا، نمی توان از لامپ های LED استفاده نمود و لامپ های رشته ای برای این مناطق مناسب ترند. زیرا تحمل دمای بالا را دارند و در برابر خوردگی مقاومت ترند. همچنین به جای بدنه آهنی، باید از بدنه آلومینیومی استفاده نمود. زیرا گاز کلر در این محیط ها خورندگی بسیار زیادی دارد و بدنه آلومینیومی در مقابل گاز کلر، مقاومت بیشتری نسبت به آهن داراست.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این مقاله را خوانده اید ؟
بستن
دکمه بازگشت به بالا