تحلیل ۱۵ مدار قدرت و فرمان مهم به زبان ساده

نقشه مدار قدرت و فرمان، اجزای مدار فرمان، تحلیل مدار راه اندازی موتور به روش های مختلف

تحلیل مدار قدرت و فرمان در نقشه های برق اهمیت بسیاری دارد. برای تحلیل دقیق نقشه های برق به اطلاعاتی در مورد علائم اختصاری نقشه های الکتریکی، نقشه الکتریکی مدار فرمان و قدرت و … احتیاج داریم. ابتدا ببینیم مدار فرمان و مدار قدرت چیست و چه تفاوتی با هم دارند. 

مقاله پیشنهادی : لیست کامل علائم اختصاری نقشه های الکتریکی

مهمترین مدار های قدرت و فرمان در برق

مدار فرمان و مدار قدرت چیست ؟

مدار الکتریکی از دو بخش مدار قدرت و فرمان تشکیل شده است. فرق مدار فرمان با مدار قدرت در این است که مدار فرمان شامل فیوز، کلید مینیاتوری، تایمر، بی متال و … می شود که وظیفه کنترل مدار را به عهده دارد و از برق تک فاز تغذیه می کند اما مدار قدرت عموماً با برق سه فاز کار می کند و تابع مدار فرمان است. با قطع مدار فرمان، مدار قدرت نیز قطع می شود و می توان با استفاده از مدار فرمان، مدار قدرت را کنترل کرد.

نقشه مدار قدرت : نقشه مدار قدرت معرف مسیر جریان رسانی به مصرف کننده است.

نقشه مدار فرمان: نقشه مدار فرمان معرف نمایش چگونگی عملکرد مدار قدرت است.

نکته:

نمایش تیغه های (کنتاکت ها) مدار قدرت با اعداد تک رقمی و کنتاکت های مدار فرمان با اعداد دو رقمی نمایش داده می شوند. در نقشه مدار قدرت ارقام ۱ و ۲ نشان دهنده کنتاکت بسته و ارقام ۳ و ۴ نشان دهنده کنتاکت باز است.

در نقشه مدار فرمان رقم یکان کنتاکت های مدار معرف باز یا بسته بودن تیغه ها و رقم دهگان آن معرف شماره کنتاکت (چندمین کنتاکت بودن) در مدار است. در مدار فرمان، نشانه گذاری کنتاکت های قطعاتی همچون بی متال یا تایمر مطابق با ارقام روی خود قطعات انجام می شود.

اجزای مدار قدرت و فرمان 

 برای طراحی مدارهای کنترل و کار با آنها باید وسایل تشکیل دهنده آن را به طور کامل شناخت و با اصول ساختمان و موارد استفادۀ این وسایل آشنا شد. در ادامه به تحلیل نمونه های پرکاربرد از مدار قدرت و فرمان می پردازیم. وسایلی که در مدارهای فرمان به کار می روند، عبارت اند از:

  1. کنتاکتور (کلید مغناطیسی)
  2. کلید مینیاتوری
  3. تایمر و انواع آن
  4. رله حرارتی
  5. شستی استاپ استارت
  6. رله مغناطیسی
  7. لامپ های سیگنال
  8. فیوزها
  9. لیمیت سوییچ ها
  10. کلیدهای تابع فشار
  11. کلیدهای شناور
  12. چشم های الکتریکی (سنسورها)
  13. ترموستات 
  14. کلیدهای تابع دور

کنتاکتور

 کنتاکتور یک کلید مغناطیسی است که برای قطع و وصل مدار، کنترل و فرمان مدارهای الکتریکی مورد استفاده قرار می گیرد. این کلید از دو هسته به شکل E یا U که یکی ثابت و دیگری متحرک است تشکیل شده است که با یک فنر از هم جدا می شوند. کنتاکتور نوعی کلید ساده سه فاز است که ۳ کنتاکت اصلی با قدرت برای ارتباط تجهیزات و دستگاه های الکتریکی به شبکه و همچنین تعدادی کنتاکت کمکی برای استفاده در طراحی مدارهای فرمان دارد. 

کنتاکتور اشنایدر LC1D65AM7
  کنتاکتور اشنایدر
 

برای بررسی، دریافت لیست قیمت و خرید کنتاکتور اشنایدر کلیک کنید.

کلید مینیاتوری

حفاظت از شبکۀ برق و تجهیزات درون شبکه و همچنین مصرف کننده ها در برابر خطرات و عوارض ناشی از اتصال کوتاه و اضافه بار مانند آسیب دستگاه یا مدار، آتش سوزی (ناشی از برق و ورود صاعقه) و برق گرفتگی مهم ترین دلیل برای حفاظت است. کلید مینیاتوری به عنوان قطع کننده، وسیله ای حفاظتی در مدار قدرت و فرمان برای حفاظت از آن است. 

کلید مینیاتوری اشنایدر 24401
کلید مینیاتوری

تایمر 

تایمر یکی از وسایل فرمان دهنده در مدار فرمان و قدرت است که وظیفۀ کنترل مدار را برای مدت زمانی معین برعهده دارد. ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻲرود ﻛﻪ ﻳﻚ مدار ﻣﺪت زﻣﺎﻧﻲ ﭘﺲ از گرفتن فرمان، ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻛﺎر ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﻣﺪت زﻣﺎﻧﻲ از ﻛﺎر ﺑﻴﺎﻓﺘﺪ. مثلاً موتوری با یک سافت استارتر راه اندازی می شود و بعد می خواهیم سافت استارتر پس از راه اندازی از مدار خارج شود. 

رله بی متال برای حفاظت از موتور الکتریکی در مقابل اضافه بار استفاده می شود و به کنتاکتور متصل است. عملکرد بی متال اشنایدر به این صورت است که اگر جریانی بیش از حد جریان تنظیم شده روی بی متال از آن عبور کند، عمل کرده و مسیر جریان را قطع می کند.

پوش باتن یا شستی، وسیله ای است با مکانیزم ساده سوئیچی که برای کنترل کردن پروسه یک سیستم عملیاتی و یا یک دستگاه به کار می رود. جنس بدنه و قسمت های مختلف پوش باتن معمولاً از پلاستیک یا فلز یا باکالیت مقاوم و سخت ساخته می شود.  پوش باتن های فلزی و پلاستیکی دارای کنتاکت کمکی هستند. 

حالا که با بعضی تجهیزات پرکاربرد در مدار قدرت و فرمان آشنا شدیم، تحلیل مدار قدرت و فرمان را با چند مثال آغاز می کنیم:

انواع موتورهای الکتریکی در مدار قدرت همواره باید به ترتیب به وسیله فیوز، کنتاکتور و بی متال به شبکه وصل شوند. می توان به جای استفاده از فیوز و بی متال به طور مجزا، از کلید محافظ که هردو را شامل می شود، استفاده کرد.

در مدار فرمان نیز ابتدا باید تجهیزات حفاظتی شامل فیوز، تیغه بستۀ بی متال و شستی استپ قرار گیرد و برای اتصال دائمی موتور به شبکه باید تیغه خودنگهدار کنتاکتور با شستی، به صورت موازی وصل شود.

روتور قفس سنجابی

۱- تحلیل  مدار قدرت  و فرمان راه اندازی یک موتور از یک نقطه به صورت لحظه ای

یکی از مدارهای مهم برق صنعتی، مدار راه اندازی یک موتور از یک نقطه به صورت لحظه ای است. ﺑﺮای ﻃﺮاﺣﻲ اﺑﺘﺪا ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮای ﻣﺪار ﻗﺪرت آن را در ﻧﻈﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﻢ ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ آنها و ﻧﻮع ﻛﻨﺘﺮل، ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺪار ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ.

در طراحی مدار قدرت با توجه به شکل نیاز به فیوز جهت حفاظت در برابر اتصال کوتاه (اضافه جریان) خواهیم داشت. همچنین به منظور حفاظت از الکتروموتور در برابر fault هایی از قبیل اضافه بار و یا دو فاز شدن باید کلید حرارتی مناسبی در مسیر جریان عبوری از سه فاز قرار گیرد که ترتیب قرار گرفتن فیوزهای قدرت و تیغه های قدرت کنتاکتور و کلید حرارتی در شکل نشان داده شده است.

مدار راه اندازی یک موتور از یک نقطه به صورت لحظه ای
مدار راه اندازی یک موتور از یک نقطه به صورت لحظه ای

بنابراین با ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺪار ﻗﺪرت ﺣﺎل ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺪار ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﭘﺮداﺧﺖ. در ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن یک فیوز مجزا، ﻧﻴﺎز است ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺮی در ﻣﺴﻴﺮ ﻋﺒﻮر ﺟﺮﻳﺎن ﻓﺮﻣﺎن ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ باید پس از ﻓﻴﻮز از ﻛﻨﺘﺎﻛﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﻛﻠﻴﺪ ﺣﺮارﺗﻲ ﻛﻪ ﻛﻮﭘﻞ ﺑﺎ ﺗﻴﻐﻪ ﻫﺎی ﻗﺪرت ﺑﻲﻣﺘﺎل است اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد و در ﺻﻮرت ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻛﻠﻴﺪ ﺣﺮارﺗﻲ ﺿﻤﻦ ﻗﻄﻊ ﻧﻤﻮدن ﻣﺪار ﻗﺪرت، ﻧﻴﺰ ﻣﺴﻴﺮ ﺟﺮﻳﺎن ﻋﺒﻮری را ﻗﻄﻊ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺮی ﺑﺎ دﻳﮕﺮ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد.

حال ما نیاز به کلید های STOP به منظور قطع جریان عبوری در مواقع مورد نیاز خواهیم داشت و در مدار طراحی شده زیر برای راه اندازی مدار از شستی استفاده می شود.

تا زمانی که دست بر روی شاستی START قرار دارد ﺟﺮﻳﺎن اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﺑﻮﺑﻴﻦ ﻛﻨﺘﺎﻛﺘﻮر ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ و در ﺻﻮرت ﺑﺮداﺷﺘﻦ دﺳﺖ نباید ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﺟﺮﻳﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺑﻮﺑﻴﻦ ﻛﻨﺘﺎﻛﺘﻮر ﺑﺮﺳﺪ. اﻣﺎ ﻧﻜﺎت مهم و اساسی در طراحی این مدار این است که در صورت تحریک کلید STOP و START به طور همزمان نباید به بوبین کنتاکتور جریانی برسد و همچنین در صورت عدم تحریک در لحظه ابتدایی نه تنها این مدار بلکه کلیه مدارهایی که به آن اشاره می شود نباید بوبین کنتاکتور تحریک شود. انتخاب فیوزها و کلید حرارتی و کنتاکتور مربوطه باید مطابق نوع قدرت موتور باشد.

مدار-فرمان-راه-اندازی-یک-موتور-از-یک-نقطه-به-صورت-لحظه ای
مدار فرمان راه اندازی یک موتور از یک نقطه به صورت لحظه ای

۲- تحلیل مدار قدرت و فرمان راه اندازی یک موتور از یک نقطه به صورت دائم

مدار قدرت راه اندازی موتور از یک نقطه به صورت دائم، همانند مدار قدرت راه اندازی یک موتور به صورت لحظه ای است و هیچ تغییری در مدار قدرت صورت نمی گیرد، ﺑﻠﻜﻪ ﻧﺤﻮه ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻛﻮﭼﻜﻲ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ. ﭼﻮن در ﻧﺤﻮه ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪه از ﻣﺎ اﻟﻜﺘﺮوﻣﻮﺗﻮری ﻛﻪ می خواهد با تمام شرایط ایمنی، به صورت دائم با زدن استارت شروع به کار نماید بنابراین مدار فرمان، مانند مدار قبلی است با این تفاوت زمانی نیاز به این داریم که با زدن استارت موتور شروع به کار نماید و با برداشتن دست از روی شاستی استارت موتور به کار خود ادامه دهد.

بنابراین نیاز به یک نگهدارنده (تیغه NO از کنتاکتور موازی با کلید استارت) خواهیم داشت، یعنی پس از عبور جریان از کلید اﺳﺘﺎرت در ﻣﺮﺣﻠﻪ آﻏﺎزﻳﻦ ﺑﻮﺑﻴﻦ ﻛﻨﺘﺎﻛﺘﻮر ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺷﺪه و ﺗﻴﻐﻪ ﻫﺎی ﻗﺪرت و ﻓﺮﻣﺎن ﻋﻤﻞ می کنند و ﺗﻴﻐﻪ باز ﻣﻮازی ﺷﺪه ﺑﺎ اﺳﺘﺎرت، بسته شده و با برداشتن دست از روی آن در این لحظه جریان کنتاکتور از طریق تیغه باز کنتاکتور که اکنون بسته شده عبور می نماید.

تا زمانی کلید STOP و یا دیگر تجهیزات ایمنی تحریک نشوند الکتروموتور در جهت تعیین شده به کار خود ادامه می دهد، که مدار فرمان آن در شکل نمایش داده شده است.

مدار فرمان راه اندازی یک موتور از یک نقطه به صورت دائم
مدار فرمان راه اندازی یک موتور از یک نقطه به صورت دائم
مدار قدرت راه اندازی یک موتور از یک نقطه به صورت دائم
مدار قدرت راه اندازی یک موتور از یک نقطه به صورت دائم

۳- تحلیل مدار قدرت و فرمان راه اندازی یک موتور به صورت دائم بیش از یک نقطه

در طراحی مدارهای پایه برق صنعتی هم چون این مدار در بخش قدرت هیچ تغییری صورت نخواهد گرفت بلکه در نحوه کنترل و مدار فرمان باید اندکی تغییر صورت پذیرد. پس مدار قدرت آن به صورت همان مدار قبلی مدار فرمان آن نیز همانند مدار فرمان شکل قبل بوده با این تفاوت که باید یک تعداد شاستی STOP و START دیگری را در نقاطی از مدار اضافه نماییم و ساختار کلی ما تغییری نخواهد کرد.

برای درک بیشتر مطلب در نظر بگیرید که گاهی در برخی از صنایع این نیاز به وجود می آید که یک پروسه از چندین نقطه (در نزدیک پروسه و یا دورتر) کنترل شود، که این کار بسیار ساده است. برای این منظور ما می دانیم کلیدهای قطع کننده معمولاً کنتاکت های بسته بوده و به طور سری در مسیر جریان قرار می گیرند یعنی اینکه برای قطع یک مدار از چندین نقطه کافیست شاستی های STOP به صورت سری و پشت سر هم قرار گیرند.

همچنین به این مطلب هم آگاهیم که معمولاً وصل کننده های کنتاکت باز بوده و به صورت موازی با هم قرار دارند یعنی برای آنکه بتوان یک مدار را از نقاط مختلفی وصل کنیم باید شاستی های START را به صورت موازی با هم قرار داد. پس می توان این نتیجه را گرفت که کلیدهای وصل کننده کنتاکت باز و به صورت موازی بوده و کلیدهای قطع کننده کنتاکت بسته و معمولاً به صورت سری هستند و در همه مدارها این مطلب صادق است.

ﻣﻄﺎﻟﺐ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه ﻓﻮق ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﻣﺪار ﺑﻮد ﻛﻪ اﺻﻮل ﻛﻠﻲ و ﭘﺎﻳﻪ ﺑﺮای تمامی ﻣﺪارﻫﺎی ﻓﺮﻣﺎن و ﻗﺪرت ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺎ رﺟﻮع ﺑﻪ اﻳﻦ اﺻﻮل و رﻋﺎﻳﺖ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻧﻜﺘﻪ ﻫﺎی آن ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ راﺣﺘﻲ اﻧﻮاع ﻣﺪارات ﻓﺮﻣﺎن و ﻗﺪرت را ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﺮد.

مدار فرمان راه اندازی یک موتور به صورت دائم بیش از یک نقطه
مدار فرمان راه اندازی یک موتور به صورت دائم بیش از یک نقطه
مدار قدرت راه اندازی یک موتور به صورت دائم بیش از یک نقطه
مدار قدرت راه اندازی یک موتور به صورت دائم بیش از یک نقطه

۴- تحلیل مدار قدرت و فرمان یک موتور سه فاز آسنکرون رتور قفسی برای اتصال لحظه ای و دائم به شبکه

در این مدار فرمان در ابتدا، تجهیزات حفاظتی شامل فیوز، بی متال و شستی استپ SO قرار می گیرند. در صورتی که شستی استارت S1 فشرده شود، کنتاکتور K وارد مدار شده و با بسته شدن کنتاکت خودنگهدار آن، این کنتاکتور به صورت دائم به شبکه وصل می شود.

اما در صورتی که شستی دوبل S۲ فشرده شود مسیر کنتاکت خودنگهدار K باز خواهد شد و از طرفی در همان زمان مسیر تغذیه کنتاکتور K به وسیله این شستی بسته شده تا وصل کنتاکتور K به صورت لحظه ای اتفاق بیفتد.

مدار قدرت اتصال مستقیم یک موتور سه فاز به شبکه
مدار قدرت اتصال مستقیم یک موتور سه فاز به شبکه
مدار فرمان برای اتصال مستقیم یک موتور سه فاز قفس سنجابی به شبکه و با امکان قطع و وصل از دو محل
مدار فرمان برای اتصال مستقیم یک موتور سه فاز قفس سنجابی به شبکه و با امکان قطع و وصل از دو محل
مدار فرمان موتور با کارکرد دائمی و لحظه ای
       مدار فرمان موتور با کارکرد دائمی و لحظه ای

نکته:

مانند آنچه در مدار فرمان موتور با کارکرد دائم و لحظه ای به چشم می خورد، هرگاه بخواهیم به صورت همزمان، در فرمان یکسان یا متفاوت قطع و وصل را به دو مکان صادر کنیم، از شستی های دوبل استفاده می کنیم. 

۵-تحلیل مدار قدرت و فرمان راه اندازی الکتروموتور سه فاز به صورت چپ گرد و راست گرد با حفاظت کامل و عملکرد کند

الکتروموتور ها ماشین های الکتریکی گردانی هستند که انرژی الکتریکی را دریافت نموده و تبدیل به انرژی مکانیکی می کنند. با گسترش شبکه های جریان متناوب و استفاده از برق سه فاز به عنوان برق صنعتی، قسمت های زیادی از صنعت، روی محور الکتروموتورهای جریان متناوب و خصوصاً موتورهای سه فاز کار می کنند.

موتور الکتریکی

ﺑﺮای ﻃﺮاﺣﻲ ﻫﺮ ﻣﺪاری ﻛﺎﻓﻴﺴﺖ ﻣﺪار ﻗﺪرت آن را ﻃﺮاﺣﻲ کنیم. برای راه اندازی الکتروموتور سه فاز به صورت چپ گرد و راست گرد و تغییر ﺟﻬﺖ راه اﻧﺪازی ﻣﻮﺗﻮر، باید در ﻣﺪار ﻗﺪرت با استفاده از ﻛﻨﺘﺎﻛﺘﻮر ﻫﺎ ﺟﺎی دو ﻓﺎز ﻋﻮض ﺷﻮد.

ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺗﻮﺟﻪ کنید ﻛﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ دو ﺑﻲ ﻣﺘﺎل ﺿﺮورﺗﻲ ﻧﺪارد. از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺪار ﻗﺪرﺗﻲ ﻛﻪ در اداﻣﻪ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ از ﻳﻚ ﻛﻠﻴﺪ ﺣﺮارﺗﻲ (ﺑﻲﻣﺘﺎل) اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در ﻣﺪار ﻗﺪرت آن ﻧﻴﺎز ﺑﻪ دو ﻛﻨﺘﺎﻛﺘﻮر ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ ﻫﻢ و ﻳﻚ ﻛﻠﻴﺪ ﺣﺮارﺗﻲ و ﻳﻚ ﻓﻴﻮز ﺳﻪ ﻓﺎز خواهیم داشت.

مدار قدرت راه اندازی الکتروموتور سه فاز به صورت چپگرد و راستگرد با عملکرد کند
مدار قدرت راه اندازی الکتروموتور سه فاز به صورت چپگرد و راستگرد با عملکرد کند
مدار-فرمان-راه-اندازی-الکتروموتور-سه فاز-به صورت-چپگرد-و-راستگرد-با-عملکرد-کند
مدار فرمان راه اندازی الکتروموتور سه فاز به صورت چپگرد و راستگرد با عملکرد کند

   در طراحی مدار فرمان آن باید به این موضوع توجه داشت که هیچ یک از دو کنتاکتور با هم حتی برای یک لحظه وارد مدار نشوند. به همین دلیل کنتاکت بسته کنتاکتورها در سر راه یکدیگر قرار می گیرند. یعنی کنتاکتور بسته K1 را در مسیر بوبین کنتاکتور K2 و کنتاکت بسته K2 را در مسیر بوبین کنتاکتور K1 قرار می دهیم. به منظور وصل هر یک از کنتاکتورهای (چپگرد و یا راستگرد) از شستی دوبل STOP وSTART استفاده می شود که کنتاکت باز (START) برای راه اندازی کنتاکتور مربوطه و کنتاکت بسته آن به منظور قطع کنتاکتور دیگر است.

   باید به این نکته توجه داشته باشید که با فشار دادن هر دو شستی دوبل چپگرد و راستگرد نباید برقی به بوبین هیچ یک از کنتاکتورها برسد و در صورت برق دار شدن دو کنتاکتور به طور هم زمان از آنجایی که دو فاز غیرهمنام با یکدیگر برخورد  می کنند، تجهیزات الکتریکی آسیب می‌بینند. بنابراین با دانستن مطالب گفته شده می توانی گفت به شاستی STOP به منظور قطع کامل مدار و دو شاستی STOP و  START دوبل نیاز خواهیم داشت.

شستی STOP و START دوبل اول، وظیفه وصل مسیر عبور جریان برای کنتاکتور اول و قطع مسیر عبور جریان برای کنتاکتور دوم و شستی STOP و START دوبل دوم وظیفه وصل مسیر عبور جریان برای کنتاکتور دوم و قطع مسیر عبور جریان برای کنتاکتور اول را بر عهده دارند. بنابراین در مدار فرمان الکتروموتور سه فاز به صورت چپگرد و راستگرد با عملکرد کند حتماً برای تغییر جهت گردش باید شستی STOP زده شود. این مدار برای موتورهای کیلو وات بالا و تک فاز مناسب است. در شرایطی که موتور بزرگ باشد تغییر دور بلافاصله به موتور و شفت فشار زیادی از لحاظ مکانیکی وارد می کند. بنابراین زمانی که موتور می چرخد ابتدا باید استپ شود سپس در جهت دیگری شروع به کار کند. پلاک الکتروموتور اطلاعات مهمی درمورد نحوه کار و ولتاژ اعمالی در اختیار ما قرار می دهد و کار با موتور را به مراتب برای ما آسان تر می‌کند.

۶- راه اندازی الکتروموتور سه فاز به صورت چپ گرد و راست گرد قطع سریع

مدار قدرت مدار راه اندازی الکتروموتور سه فاز به صورت چپگرد و راستگرد و قطع سریع مانند مدار قبلی است و کافیست مشابه مدار قبل جای دو فاز را از روی کنتاکتور دوم عوض کنیم. ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن از ﻟﺤﺎظ ﻗﻄﻌﺎت و ﺗﺠﻬﻴﺰات مانند ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ﭼﭙﮕﺮد و راﺳﺘﮕﺮد کند است ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ ﭼﻴﺪﻣﺎن آن ﻫﺎ  کمی ﻓﺮق ﻣﻲﻛﻨﺪ. ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻔﺎوت این مدار با مدار قطع کند در اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ این مدار برای ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎی ﻛﻮﭼﻚ استفاده می شود. چون دﻳﮕﺮ ﺑﺮای تغییر دور نیاز به زدن شستی STOP نیست بلکه هر یک از شستی های STOP و START دوبل، به صورت خودکار عمل قطع مدار را انجام می دهند. شستی دوبل S1 وصل کننده کنتاکتور K1 و قطع کننده کنتاکتور K2 و شستی دوبل S2 وصل کننده کنتاکتور K2 و قطع کننده کنتاکتور K1 خواهد بود. 

اﻣﺎ ﻧﻜﺘﻪ ای ﻛﻪ در اﻳﻨﺠﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻃﺮاح را دﭼﺎر ﺗﺮدﻳﺪ کند اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺑﺮﺧﻲ از طراحی ها ﺟﺎی ﻛﻨﺘﺎﻛﺖ ﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎی اراﺋﻪ ﺷﺪه در دﻳﮕﺮ طرح ها ﻓﺮق ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ اﺻﻼً ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ چون ﻣﻲ ﺗﻮان ﺟﺎی ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﺎی ﺳﺮی و ﻳﺎ ﻣﻮازی را ﺑﺎ ﻫﻢ ﻋﻮض کرد.

مدار قدرت راه اندازی الکتروموتور سه فاز به صورت چپگرد و راستگرد قطع سریع
مدار قدرت راه اندازی الکتروموتور سه فاز به صورت چپگرد و راستگرد قطع سریع

   مثلاً در مدار بالا اگر جای کنتاکت بسته S2 و K2 را با هم عوض کنیم هیچ تغییری در عملکرد مدار ایجاد نمی‌شود و تحلیل هر دو مدار ما را به یک نتیجه یکسان می رساند. کاربرد مدارهای چپگرد و راستگرد در صنعت به وفور به چشم می خورد به طوری که در تمامی پروسه های صنعتی که حرکت رفت و برگشت افقی و یا عمودی مورد نیاز است (مانند جرثقیل ها و بالابرها) از این مدار استفاده می شود. از آنجایی که در جرثقیل معمولاً به صورت اتوماتیک کار می کند بنابراین از میکروسوئیچ به عنوان شستی STOP و  START دوبل استفاده می شود که دقیقاً مانند STOP و  STARTدوبل تحریک دستی است اما اعمال تحریک آنها یک فشار مکانیکی است.

   ﭘﺲ در ﺻﻨﻌﺖ ﻫﺮ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﺎﺷﺪ فرآیندی ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ باشد ﻣﻲﺗﻮان از ﻣﻴﻜﺮوﺳﻮﺋﻴﭻ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد، ﻳﻌﻨﻲ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺑﺎﻻ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲ کند ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﻪ ﻣﻴﻜﺮوﺳﻮﺋﻴﭻ ﻛﻨﺘﺎﻛﺘﻮر ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻗﻄﻊ ﺷﺪه و در ﺧﻼف ﺟﻬﺖ ﺣﺮﻛﺖ ﻗﺒﻠﻲ ﺑﻪ ﺣﺮﻛﺖ در ﻣﻲآﻳﺪ.

مدار فرمان راه اندازی الکتروموتور سه فاز به صورت چپگرد و راستگرد قطع سریع
مدار فرمان راه اندازی الکتروموتور سه فاز به صورت چپگرد و راستگرد قطع سریع

۷- راه اندازی الکتروموتور سه فاز به صورت چپ گرد و راست گرد عملکرد سریع به صورت لحظه ای و دائم

   مدار قدرت راه اندازی الکتروموتور سه فاز به صورت چپگرد و راستگرد با عملکرد سریع به صورت لحظه ای و دایم مانند مدار قبل است. در طراحی مدار فرمان شستی دوبل S2 وصل کننده مسیر عبور جریان کنتاکتور K1، به صورت دائم و شستی دوبل S2، وصل کننده مسیر عبور جریان کنتاکتور K3 به صورت دائم خواهد بود. تا این مرحله با مدار جریان چپگرد و راستگرد هیچ تفاوتی ندارد.

   برای اعمال کنتاکت های لحظه ای کافیست در مسیر عبور جریان از یک شستی STOP و  START دوبل استفاده کنیم که کنتاکت باز آن موازی با کنتاکت های باز START دائم و کنتاکت بسته آن سری با خود نگه دارنده باشد. مجموعه موازی با استارت های دائم و لحظه ای خواهند بود که این مجموعه می تواند موتور را به صورت لحظه ای وارد مدار کند. شستی دوبل S1 مسیر عبور جریان لحظه ای را (تا زمانی که دست بر روی شاستی باشد) برقرار می کند و موتور را در یک جهت می چرخاند و شاستی دوبل S4 مسیر عبور جریان لحظه ای، موتور را در جهت دیگر می چرخاند.

مدار قدرت الکتروموتور سه فاز به صورت چپگرد- راستگرد عملکرد سریع (لحظه ای و دائم)
مدار قدرت الکتروموتور سه فاز به صورت چپگرد- راستگرد عملکرد سریع (لحظه ای و دائم)
مدار-فرمان-الکتروموتور-سه-فاز-به-صورت-چپگرد-راستگرد-عملکرد-سریع-(لحظه ای و دائم)
مدار فرمان الکتروموتور سه فاز به صورت چپگرد – راستگرد عملکرد سریع (لحظه ای و دائم)

۸- تحلیل مدار قدرت و فرمان راه اندازی دو الکتروموتور سه فاز به صورت یکی پس از دیگری

مدار یکی پس از دیگری در بسیاری از مکان ها مورد استفاده قرار می گیرد. مانند برخی ماشین های صنعتی که در آنها تا پمپ روغن برای خنک کردن راه اندازی نشود، موتور اصلی نباید راه اندازی شود. در مدار قدرت و مدار فرمان دو موتور M۱ و M۲، کارکرد یکی از موتورها وابسته به کارکرد موتور دیگری است. در مدار فرمان این موتورها، بازهم ابتدا تجهیزات حفاظتی قرار می گیرند و برای وابسته کردن عملکرد کنتاکتور K2 به عملکرد کنتاکتور K1، باید کنتاکت بازی از کنتاکتور K1 بر سر راه بوبین کنتاکتور K2 قرار گیرد.

در مدار فرمان اتوماتیک نشان داده شده نیز عملکرد کنتاکتور K2 وابسته به عملکرد کنتاکتور K1 است، به طوری که پس از وصل کنتاکتور K1، ابتدا تایمر K3، وارد مدار می شود و پس از سپری شدن مدت زمان تنظیم شده بر روی تایمر، تیغه باز آن K3 کنتاکتور موتور دوم K2 را وارد مدار خواهد کرد و این کنتاکتور نیز بلافاصله پس از وصل شدن، تایمر را از مدار خارج می کند.

مدار فرمان دستی یکی پس از دیگری
مدار فرمان دستی یکی پس از دیگری
مدار قدرت یکی پس از دیگری
مدار قدرت یکی پس از دیگری

نکته

دو کنتاکتور استفاده شده در مدار چپگرد، راستگرد، هیچگاه نباید به صورت همزمان وارد مدار شوند. زیرا در مدار، اتصال کوتاه دو فاز پیش خواهد آمد. جهت رفع این مشکل می توان عدم عملکرد کنتاکتورها را به یکدیگر وابسته ساخت، به عبارت دیگر یکی از کنتاکت های بسته هر کدام از کنتاکتورها را بر سر راه کنتاکتور دیگر قرار خواهد داد. به این ترتیب بوبین هر کدام از کنتاکتورها که برقدار شود، مسیر تغذیه بوبین کنتاکتور دیگر را باز خواهد کرد و احتمال اتصال کوتاه از بین خواهد رفت.

تعویض آنی جهت گردش در موتورهای سنگین، معمولاً با تنش های شدید مکانیکی و همچنین کشیدن جریان بسیار زیاد از شبکه همراه است. که این امر باعث بروز آسیب های مکانیکی و الکتریکی در این موتورها خواهد شد به همین دلیل حتماً باید این موتورها ابتدا به وسیله شستی اصلی استپ، به طور کامل متوقف شوند و سپس جهت گردش آن ها تغییر کند. به همین دلیل مدار فرمان آن ها به صورت زیر درخواهد آمد. (کنتاکت های خود نگهدار، با هر دو تیغه باز و بسته شستی های دوبل موازی می شوند)

 توجه:

در مدار فرمان چپگرد، راستگرد چنانچه برای هر جهت گردش (برای هر کنتاکتور) یک شستی استارت همراه با تیغه خود نگهدار در نظر بگیریم، این احتمال وجود دارد که با فشردن همزمان دو شستی استارت در همان لحظه راه اندازی، معمولاً از شستی های دوبل استفاده شود تا در همان زمان که فرمان وصل یک کنتاکتور صادر می شود، فرمان قطع کنتاکتور دیگر صادر شود.

در موتورهای سبک (با قدرت کم) می توان جهت گردش موتور را بدون قطع مدار عوض کرد. بدین منظور، باید در مدار فرمان موتورهای سنگین، تغییر کوچکی ایجاد شود و آن تغییر این است که کنتاکت های خودنگهدار تنها تیغۀ باز شستی های دوبل را دور بزنند در نتیجه در مدار فرمان موتورهای سبک، شستی های دوبل به گونه ای هستند که با فشار بر هر یک، ابتدا مدار کنتاکتور مقابل قطع  شده سپس جهت چرخش موتور عوض و با فشار همزمان بر دو شستی نیز هر دو کنتاکتور قطع خواهد شد.

۹-  تحلیل مدار فرمان راه اندازی دو الکتروموتور سه فاز به صورت یکی پس از دیگری و به طور اتوماتیک با تایمر

ﻣﺪار ﻗﺪرت آن ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ راه اﻧﺪازی دو اﻟﻜﺘﺮوﻣﻮﺗﻮر ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ که در شکل زیر، نشان داده شده است. ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ دو اﻟﻜﺘﺮوﻣﻮﺗﻮر ﺳﻪ ﻓﺎز ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻜﻲ ﭘﺲ از  دﻳﮕﺮی دﺳﺘﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ ﻫﻤﺎن طوری ﻛﻪ در ﺷﻜﻞ دوم مشاهده می ﺷﻮد ﺑﻌﺪ از ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﺠﻬﻴﺰات حفاظتی، کنتاکتور K1، یا شاستی استارت S1 وارد ﺷﺪه و ﻧﮕﻪ دارﻧﺪه آن ﺑﺎ ﺑﺮق دار ﺷﺪن ﺑﻮﺑﻴﻦ ﻛﻨﺘﺎﻛﺘﻮر K1، مسیر جریان را برای لحظاتی که دست از روی شاستی S1 برمی داریم تأمین می کند.

همزمان با برق دار شدن بوبین کنتاکتور K1 بوبین تایمر (KT1) برق دار می شود یعنی به محض استارت مدار، کنتاکتور K1 و تایمر (KT1) وارد مدار می شوند و از آنجا که تایمر از نوع تأخیری است پس از زمان تنظیمی تیغه باز خود را که در مسیر K2 قرار گرفته برق دار می نماید و بدین ترتیب K2 وارد مدار شده و از طریق نگه دارنده خود برق را تا زمانی که STOP تحریک نشده است نگه می دارد. 

K1 و  K2  در مدار هستند و از آنجا که بوبین تایمر نباید دیگر در مدار باشد توسط بسته K2 از مدار خارج می شود و بدین ترتیب با استفاده از تایمر به طور اتوماتیک شاستی START دومی را که در مدار دو الکتروموتور یکی پس از دیگری دستی وجود داشت حذف می کنند. به چنین مداری اصطلاحاً اتوماتیک گویند.

مدار-فرمان-راه اندازی-دو-الکتروموتور-سه-فاز-یکی-پس-از-دیگری
ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن راه اﻧﺪازی دو اﻟﻜﺘﺮوﻣﻮﺗﻮر ﺳﻪ ﻓﺎز ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻜﻲ ﭘﺲ دﻳﮕﺮی (اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ) 

۱۰- تحلیل مدار قدرت و فرمان راه اندازی دو الکتروموتور سه فاز به صورت یکی به جای دیگری و به طور اتوماتیک

 با برق دار شدن کنتاکتور K1 همزمان بوبین تایمر (KT1) برق دار می شود که پس از برق دار شدن (KT1) و سپری شدن زمان تنظیمی بر روی تایمر، تیغه باز تایمر مسیر عبور جریان کنتاکتور K2 را برق دار می نماید و با برق دار شدن کنتاکتور K2، تیغه باز آن به عنوان نگه دارنده و تیغه بسته آن به عنوان خارج کنندۀ کنتاکتور K1 و تایمر (KT1) خواهد بود. همان طور که ملاحظه می کنید مدار اتوماتیک همانند دستی بوده با این تفاوت که به جای شاستی استارت از مجموعه تایمر استفاده شده است.

ﻣﺪار-ﻗﺪرت-راه-اﻧﺪازی-دو-اﻟﻜﺘﺮوﻣﻮﺗﻮر-ﺳﻪ-ﻓﺎز-ﺑﻪ-ﺻﻮرت-ﻳﻜﻲ-ﺑﻪ-ﺟﺎی-دﻳﮕﺮی-(اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ)
ﻣﺪار ﻗﺪرت راه اﻧﺪازی دو اﻟﻜﺘﺮوﻣﻮﺗﻮر ﺳﻪ ﻓﺎز ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﺟﺎی دﻳﮕﺮی (اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ)

 

ﻣﺪار-ﻓﺮﻣﺎن-راه اﻧﺪازی-دو-اﻟﻜﺘﺮوﻣﻮﺗﻮر-ﺳﻪ-ﻓﺎز-ﺑﻪ-ﺻﻮرت-ﻳﻜﻲ-ﺑﻪ-ﺟﺎی-دﻳﮕﺮی-(اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ) 
ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن راه اﻧﺪازی دو اﻟﻜﺘﺮوﻣﻮﺗﻮر ﺳﻪ ﻓﺎز ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﺟﺎی دﻳﮕﺮی (اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ) 

۱۱- تحلیل مدار فرمان وصل و قطع موتورها یا خاموش و روشن کردن لامپ ها فقط با استفاده از یک شستی

در این مدار فرمان از دو کنتاکتور کمکی و یک کنتاکتور اصلی استفاده می شود. کنتاکتور کمکی K1 وظیفۀ وصل کنتاکتور اصلی K3 و کنتاکتور کمکی K۲ وظیفۀ قطع کنتاکتور K3 را بر عهده دارد. با فشار اول بر روی شستی کنتاکتور کمکی K1 وارد مدار شده، با بسته شدن کنتاکت باز آن در مسیر ۵ کنتاکتور اصلی (K۳) وارد مدار می شود.

با ورود کنتاکتور K3 به مدار، کنتاکت باز آن در مسیر ۳ بسته می شود تا شرایط را برای ورود کنتاکتور کمکی K۲ در مرحله بعد فراهم سازد و همزمان کنتاکت بسته آن بر سر راه کنتاکتور کمکی K1 باز می شود تا در مرحله دوم، دیگر کنتاکتور K۱ وارد مدار نشود.

با فشار مجدد بر شستی ۱، این بار کنتاکتور کمکی K۲ وارد مدار می شود و با باز شدن کنتاکت بسته آن در مسیر ۵، کنتاکتور اصلی K۳ قطع می شود. برای جلوگیری از ورود همزمان K۱ و K۲، کنتاکت بسته ای از هر کدام بر سر راه دیگری قرار خواهد گرفت (در مسیرهای ۱ و ۳).

مدار-فرمان-برای-وصل-و-قطع-با-استفاده-از-یک-شستی
مدار فرمان وصل و قطع با استفاده از یک شستی

۱۲- تحلیل مدار قدرت و فرمان ترمز با جریان مستقیم یک موتور القایی سه فاز

برای انجام ترمز با جریان مستقیم، سیم پیچ استاتور از شبکه، قطع و به یک منبع جریان مستقیم وصل می شود با توجه به اینکه میدان دوار استاتور تبدیل به یک میدان ثابت می شود، قانون لنز ایجاب می کند که برای تضعیف القای ولتاژ و جریان در میله ها یا سیم بندی رتور، رتور باید همانند میدان استاتور بدون حرکت شود.

سیم پیچ های استاتور را می توان به یکی از چهار صورت زیر به ولتاژ DC اتصال داد. در شکل زیر برای هر یک از حالت های اتصال سیم بندی استاتور، اندازه ولتاژ و جریان منبع مورد نیاز نیز بر حسب جریان نامی ( IN ) و مقاومت اهمی سیم پیچی هر فاز R۱ داده شده است.

مدار قدرت ترمز با جریان مستقیم در شکل نشان داده شده است. در این مدار کنتاکتورهای KIM و KYM هیچگاه نباید همزمان با هم وارد مدار شوند.

در مدار فرمان ترمز با جریان مستقیم برای جلوگیری از ورود همزمان، باید کنتاکت بسته ای از هر کنتاکتور، بر سر راه کنتاکتور دیگر قرار گیرد. همچنین در این مدار فرمان برای آنکه در لحظه شروع به کار نیز دو کنتاکتور KIM و KYM همزمان وارد مدار نشوند باید از دو شستی دوبل بر سر راه کنتاکتورها استفاده شود. تایمر وظیفه بی برق کردن کنتاکتور منبع DC و همچنین بی برق ساختن خود را در انتهای کار و پس از توقف موتور بر عهده دارد.

مدار فرمان و قدرت ترمز با جریان مستقیم یک موتور القایی سه فاز
مدار فرمان و قدرت ترمز با جریان مستقیم یک موتور القایی سه فاز

۱۳- تحلیل مدار قدرت و فرمان ترمز با جریان مخالف ( با تعویض جای دو فاز)

در یک موتور سه فاز چنانچه جای دو فاز تغذیه کننده سیم بندی استاتور عوض شود، جهت چرخش میدان دوار و در نتیجه جهت چرخش محور موتور عوض خواهد شد.

مدار فرمان و قدرت ترمز با جریان مخالف
مدار فرمان و قدرت ترمز با جریان مخالف

۱۴- تحلیل مدار فرمان موتور با دو شستی وصل همزمان یا با تأخیر

در برخی مدارات فرمان مانند مدار فرمان، پرس های هیدرولیک برای حفاظت افراد و بویژه دست های آنها، از دو شستی که با یکدیگر سری شده اند بهره می گیرند که برای وصل شدن کنتاکتور و راه اندازی موتور باید حتما دو شستی وصل همزمان یا با تأخیر بسیار کم نسبت به یکدیگر استفاده شوند.

مدار فرمان با دو شستی استارت برای حفاظت افراد
مدار فرمان با دو شستی استارت برای حفاظت افراد

چنانچه در لحظه ای که موتور متوقف می شود، سیم بندی استاتور از شبکه جدا شود، موتور متوقف خواهد ماند. مدار قدرت ترمز با جریان، مخالف همان مدار قدرت چپگرد، راستگرد است با این تفاوت که در اینجا از یک کلید تابع دور (گریز از مرکز) نیز استفاده می شود.

در زمانی که جای دو فاز عوض و موتور برای تعویض جهت چرخش خود، لحظه ای متوقف شود، سیم بندی استاتور با استفاده از کلید گریز از مرکز، از شبکه جدا خواهد شد. کنتاکت باز کلید گریز از مرکز بر سر راه کنتاکتور تغییر دهندۀ جهت چرخش (KYM) قرار می گیرد. با سرعت گرفتن موتور، این کنتاکت، بسته می شود و در زمان توقف موتور این کنتاکت مجدداً باز خواهد شد تا موتور کاملاً بی برق شود.

در مدار فرمان فوق، در صورتی که تنها یکی از شستیها فشرده شود یا فشار شستی ها بطور همزمان صورت نگیرد، تایمری وارد مدار خواهد شد (KiT). این تایمر پس از تأخیر زمانی بسیار کوتاهی مثلاً ۰٫۵ ثانیه عمل کرده و با باز کردن تیغه باز خود بر سر راه کنتاکتور اصلی (KIM)، دیگر امکان وصل شدن این کنتاکتور را نخواهد داد.

۱۵- تحلیل مدار قدرت و فرمان ماشین تراش

اکنون مدار قدرت و فرمان ماشین هایی که در آنها به وسیله یک موتور، حرکت رفت و برگشت به سمت چپ و راست یا بالا و پائین بدون توقف وجود دارد (مانند قلم گیر ماشین تراش، بالا برها و … ). تنها تفاوتی که مدار فرمان این ماشین ها با مدار فرمان چپگرد – راستگرد دارند، استفاده از لیمیت سویچ هایی بر سر راه کنتاکتورهای چپگرد و راستگرد است. هنگامی که بخش متحرک به انتهای مسیر خود می رسد با لیمیت سوئیچ آن که به صورت دوبل است، برخورد می کند، در نتیجه ابتدا تیغه بسته لیمیت سوئیچ S1، کنتاکتور KIM را قطع می کند و در همان لحظه تیغۀ باز آن مانند یک شستی استارت کنتاکتور KM را برقدار می کند تا جهت چرخش موتور عوض شود و بخش متحرک مجدداً به سر جای خود بازگردد.

با رسیدن بخش متحرک به سرجای خود، لیمیت سوئیچ دیگری (۱۲) فشرده می شود و با فشار بر این لیمیت سوئیچ، تیغه بسته آن باز شده، کنتاکتور KTM بی برق می شود.

مدار فرمان ماشین هایی که در آنها بوسیله یک موتور حرکت رفت و برگشت وجود دارد
تحلیل مدار قدرت و فرمان ماشین تراش

نکته : 

برای محدود کردن حرکت بخش متحرک در ماشین هایی که حرکت رفت و برگشتی به طرف بالا و پائین یا چپ و راست دارند، از لیمیت سوئیچ استفاده می شود. همچنین مدار فرمان و مدار قدرت در این موتورها تا حد بسیار زیادی شبیه به مدار قدرت و مدار فرمان چپگرد – راستگرد است.

در صورتی که سوالی در خصوص مطالب بیان شده دارید می توانید در قسمت نظرات از ما بپرسید یا با ارائه پیشنهادات خود، ما را در بالا بردن کیفیت مقالات یاری کنید. 

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۶۸ رای

سوالات متداول

مهم ترین اجزای هر مدار قدرت و فرمان چه تجهیزاتی هستند ؟

هر مدار قدرت و فرمان از تجهیزاتی مثل :کنتاکتور (کلید مغناطیسی)، کلید مینیاتوری، تایمر و انواع آن رله حرارتی، شستی استارت استوپ، کلید حرارتی، لامپ های سیگنال، فیوز، لیمیت سوییچ، کلیدهای تابع فشار، چشم های الکتریکی (سنسورها) و ترموستات تشکیل می شود که هر مدار متناسب با عملکردی که دارد از یک یا چند تجهیز در این لیست استفاده می کند.

تفاوت مدار فرمان و مدار قدرت در چیست ؟

مدار الکتریکی از دو بخش مدار قدرت و فرمان تشکیل شده است. فرق مدار فرمان با مدار قدرت در این است که مدار فرمان شامل فیوز، کلید مینیاتوری، تایمر، بی متال و ... می شود که وظیفه کنترل مدار را به عهده دارد و از برق تک فاز تغذیه می کند اما مدار قدرت عموماً با برق سه فاز کار می کند و تابع مدار فرمان است. با قطع مدار فرمان، مدار قدرت نیز قطع می شود و می توان با استفاده از مدار فرمان، مدار قدرت را کنترل کرد.

‫۱۴ دیدگاه ها

  1. عالی بود مهندس خیلی خیلی خوب و کامل و بی نقص خدا قوت به همه شما عزیزان

  2. با درود خدمت دوستان
    واقعا” از این همه اطلاعات مفید وعالی که در سایت تون میذارید سپاسگزارم.

  3. سلام.خسته نباشی
    واقعا عالی بود
    من در زمینه تست و راه اندازی کار میکنم عالی خیلی بود

  4. باسلام بسیار بسیار عالی
    آیا آموزش وایرینگ و راه اندازی دیزل پمپ آتشنشانی و دیزل ژنراتور را هم دارید

  5. درمورد مدار فرمان ترکیبی دو الکترو موتور که بصورت یکی به جای دیگری با چهار کنتاکتور
    حرکت Lرفت و برگشت با دو ایستگاه در حالت رفت و یک ایستگاه در برگشت راهنمایی بفرمایید لطفا

    1. خیلی ممنون واقعا اطلاعات خوبی رو ارائه می کنه ولی ای کاش الیکا یه اپلیکیشن هم داشت عالی بود

    2. با سلام واقعا ممنون از اطلاعات خوبی که ارائه دادید ولی ای کاش الیکا یه اپلیکیشن هم داشت عالی میشد ♥♥

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا