انواع ترمینال وایرشو کابلشو

آشنایی با انواع ترمینال، وایرشو و کابلشو

در این مقاله قصد داریم تا در مورد انواع کابلشو وایرشو و سرسیم بحث و انواع آن را بررسی کنیم. برای اتصال سیم های رشته ای از سر سیم استفاده می شود و کابلشو برای اتصال شینه به هادی کاربرد دارد. 

 سیم کشی برق ساختمان  معمولاً به دو صورت کلی توکار و روکار انجام می شود. در سیم کشی توکار هم می توان از سیم های مخصوص و مجهز به چند لایه عایق، بطور مستقیم در زیر گچ استفاده کرد (سیم های زیر گچی ) و هم می توان لوله های خرطومی و PVC مخصوصی را در زیر گچ کار گذاشت و به کمک فنر مخصوص سیم کشی، سیم های برق را درون آن ها کار گذاشت. در سیم کشی روکار نیز می توان سیم ها را بطور مستقیم و همچنین می توان از داخل لوله عبور داد و با بست های مخصوص مهار کرد. به علاوه می توان با استفاده از انواع ترمینال وایرشو و کابلشو سیم ها را با حفاظت بالا به هم متصل کرد.

از تجهیزات مورد نیاز در سیستم های الکتریکی می توان به انواع ترمینال وایرشو و کابل شو اشاره کرد که ابزارهای مهم در مدارهای الکتریکی به شمار می روند که در ادامه مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

انواع ترمینال، وایرشو و کابلشو

اتصالات سیم ها

   اساساً بین یک اتصال دائم و موقت تفاوت های  اساسی وجود دارد. اتصالات دائم عبارتند از:

  • لحیم شده
  • جوش خورده
  • پرسی دندانه دار
  • پرس شده
  • اتصالات موقت (غیر دائم)
  • به کمک پیچ
  • سوکت نر و ماده
  • ترمینال

زمانی که از اتصالات غیر دائم استفاده می کنید در واقع یک تمرین عمومی برای استفاده از اتصالات لحیم شده، جوش خورده و پرس شده است که در یک سیم کشی می توان از تمام ترکیبات اتصالی استفاده کرد. مثلاً یک سرسیم تخت به انتهای سیم چند رشته پرس می شود. همچنین می توان از یک اتصال سوکتی نر و ماده استفاده و یا می توان از یک سر سیم که به انتهای سیم لحیم می شود استفاده کرد و یا یک اتصال موقت به کمک پیچ و مهره ساخت.

برای قراردادن سیم های رشته ای در زیر پیج باید از سرسیم یا وایرشو یا فیش استفاده شود. جنس سرسیم ها اغلب از مس با روکش قلع یا برنج است، این فیش ها از نظر شکل ظاهری دارای انواع مختلفی به شرح زیر است:

۱)  حلقه ای (گرد)                                 ۲)  تیغه ای (U شکل)

۳)  میله ای (وایرشو)                             ۴)  کشویی (زبانه ای)

حلقه ای                  

   برای قرار دادن سیم در زیر پیچ، روی شین از اتصال حلقه ای یا گرد استفاده می شود. مزیت این سرسیم در این است که اگر پیچ شل باشد، اتصال به راحتی جدا نمی شود. لازم به ذکر است که شل بودن اتصال موجب بالا رفتن مقاومت محل اتصال شده، در نتیجه منجر به گرم شدن و سوختن سیم ها می شود.

تیغه ای

   از سرسیم تیغه ای یا U شکل برای قراردادن سیم در زیر پیچ، روی شین استفاده می شود. با این تفاوت که این سرسیم به راحتی در زیر پیچ قرار می گیرد یا از زیر پیچ جدا می شود.

میله ای                           

   برای قرار دادن سیم های افشان مخابراتی و برق فشار ضعیف در زیر ترمینال های دستگاه یا تابلو برق سرسیم میله ای یا وایرشو به کار می رود. از فیش به صورت نر و ماده در بازار موجود است.

کشویی

   برای اتصال سیم های افشان برق فشار ضعیف به کلیدهایی که محل اتصال سیم به آن ها مانند کلید کولر، زبانه ای است از سرسیم زبانه ای استفاده می شود. نمونه فیش به صورت نر و ماده در بازار موجود است.

نصب سرسیم

   اتصال سیم ها به سر سیم ها به دو صورت لحیمی و پرسی صورت می گیرد.

 سرسیم لحیمی

   با توجه به اندازه سرسیم، روکش (عایق) سیم را جدا کرده بر روی فیش قرار داده سپس به کمک هویه و سیم لحیم مرغوب (۳۷% سرب- ۶۳% قلع) لحیم کاری کنید. در زمان لحیم کاری بایستی دقت کرد که روکش عایق سیم نسوزد.

 سرسیم پرسی

   در نصب این سرسیم از انبر پرس برای پرس کردن سر سیم به کار می رود.

پرس کردن سیم ها

 جهت این نوع اتصالات، یک ابزار پرس کننده مورد نیاز است. از ابزارهایی با مصارف عمومی نیز می توان جهت این کار استفاده کرد. فشار وارده توسط یک مانع ثابت تنظیم می شود تا از اتصال کامل سیم و ترمینال اطمینان حاصل شود. سطح سیم فشرده شده تا از عدم وجود فضای خالی در آن اطمینان حاصل شود.

در صورتی که بخواهیم یک سیم افشان را به ترمینال وصل کنیم باید از سرسیم استفاده شود. قلع اندود کردن سر سیم توصیه نمی شود زیرا در این صورت در اثر فشار زیاد و لرزش اتصالات لحیم شده شل می شود.

دستور العمل پرس کردن سرسیم ها

  1. روکش عایق سرسیم را به اندازه مورد نیاز در می آوریم (لخت می کنیم). طول سیم لخت شده با توجه به نوع سرسیم متفاوت است (سرسیم دارای روکش عایق و بدون روکش عایق) در مورد سرسیم های دارای روکش عایق باید سیم داخل قسمت عایق سرسیم شود در صورتی که در سرسیم بدون عایق، باید عایق سیم با سرسیم فاصله داشته باشد. روش زیر در این رابطه باید مورد توجه قرار گیرد.

   در صورت استفاده از سر سیم بدون روکش عایق، باید بین انتهای عایق سیم و سر سیم حدود یک میلی متر فاصله باشد. در صورتی که سر سیم دارای قطعه ای ضمیمه جهت کاهش تنش وارده بر آن باشد در این محل نصب می شود. در صورتی که از سر سیم دارای روکش عایق استفاده شود انتهای عایق سیم باید داخل عایق سر سیم قرار گیرد.

  1. سر سیم را در انتهای سیم قرار می دهیم برای هر سیم باید از سر سیم مناسب استفاده شود.
  2. به منظور پرس کردن سر سیم، باید از سوراخ مناسب دستگاه پرس استفاده شود.
  3. دستگاه پرس را تا محل رسیدن به نقطه توقف فشار می دهیم تنها با رسیدن به این نقطه توقف می توان از اتصال مناسب سر سیم به سیم اطمینان حاصل کرد.
  4. در مرحله آخر دستگاه پرس را باز کرده و از اتصال مناسب سیم و سر سیم اطمینان حاصل می کنیم.

ابزار پرس سر سیم و فیش ها

 در اتصالات قابل جدا شدن می بایست از فیش یا ترمینال های مخصوص استفاده شود. اغلب اتصالاتی که در سیم کشی اتومبیل و دستگاه های الکتریکی وجود دارد از نوع جدا شدنی است که در این نوع سیم کشی ها، تعمیرات آسان است. برای اتصال فیش به سرسیم ها از دستگاه پرس استفاده می کنند.

ابزار-پرس-سرسیم
ابزار پرس سرسیم

دستورالعمل لحیم کاری سرسیم

برای سیم های نازک زمانی که امکان استفاده از روش پرس کردن وجود ندارد از روش لحیم کاری سرسیم استفاده می شود. به منظور داشتن یک اتصال الکتریکی و مکانیکی خوب باید سیم و سرسیم خوب سرد شده باشند. 

مراحل لحیم کاری سرسیم

  1. انتهای سرسیم را به اندازه مناسب لخت کنید. فاصلۀ انتهای عایق سیم و سرسیم پس از قرارگیری قسمت لخت شده در سرسیم باید حدود ۲mm باشد.
  2. قسمت لخت شده سیم را داخل سرسیم قرار دهید. فاصلۀ انتهای عایق سیم و سرسیم پس از قرارگیری قسمت لخت شده در سرسیم باید حدود  ۲mmباشد .
  3. قسمت لخت شده سیم را داخل سرسیم قرار دهید.
  4. سیم را داخل سرسیم لحیم کنید عایق سیم نباید ذوب شود. لحیم باید تمام قسمت سرسیم را پر کند اما با عایق سیم تماس پیدا نکند.

انواع وایرشو

جهت اتصال مطمئن و سریع یک سیم در یک سلول ترمینال از وایرشوهای روکش دار استفاده می شود. وایرشو به نحوی روی سرسیم قرار می گیرد که قسمت عایق وایرشو روی عایق سیم، و قسمت هادی آن روی سیم لخت قرار می گیرد. سپس وایرشو توسط ابزار پرس مناسب و بسته به سطح مقطع سیم پرس می شود تا اتصال مناسب و مطمئن بین وایرشو و سیم برقرار گردد.

برای بستن سیم های رشته ای در زیر پیچ باید از اتصالات فیشی (سر سیمی) استفاده کرد. این فیش ها دارای انواع مختلف حلقه ای، کشویی، سوزنی و دو شاخ هستند که هر یک کاربرد ویژه ای دارند. پرکاربردترین آن ها در ساختمان سرسیم سوزنی است. سرسیم های سوزنی به منظور جلوگیری از صدمه دیدن سیم در حالت داخل شدن مستقیم به سلول ترمینال و بستن پیچ ترمینال بر روی سیم استفاده می شود.

سرسیم سوزنی
سرسیم سوزنی
سر-سیم-سوزنی-دوبل
سرسیم سوزنی دوبل

 وایرشوها در دو نوع دوبل روکش دار TE و تکی روکش دار E ساخته می شوند. انتهای وایرشوهای دوبل به صورت قیفی و انتهای وایرشوهای تکی به صورت گرد است. بر روی پلاستیک حاوی وایرشو علامتی اختصاری همانند ITEMS:TE1510 نوشته می شود که دو شماره اول نشان دهنده شماره سیم است و عدد ۱۵ یعنی سیم شماره ۱/۵ و TE به معنی وایرشو دوبل است.

دو شاخ اتصال سیم به پیچ هادی

سرسیم های دو شاخ روکش دار به منظور اتصال سیم به پیچ هادی، بدون نیاز به باز کردن کامل پیچ استفاده می شود. جهت نصب سرسیم دو شاخ، قسمت هادی سرسیم حول پیچ جاگذاری و پیچ محکم می شود.

نمونه ای از سرسیم دو شاخ
نمونه ای از سرسیم دو شاخ

رنگ بندی وایرشو

جنس و رنگ روکش وایرشوهای تکی روکش دار مطابق با استاندارد DIN است.

  1.  جنس هادی: مس با خلوص ۹۹/۹۵ %
  2.  آبکاری هادی: قلع
  3. جنس روکش: PVC یا نایلون (در صورت درخواست)
  4.  بسته بندی: ۱۰۰ عدد در بسته

سطح مقطع وایرشو

رنگ روکش وایرشو

۰/۵

سفید

۰/۷۵

آبی روشن

۱

قرمز

۱/۵

مشکی

۲/۵

خاکستری

۴

نارنجی

۶

سبز

۱۰

قهوه ای

۱۶

عاجی

۲۵

مشکی

۳۵

قرمز

۵۰

آبی

انواع ترمینال

پیچیدن سیم ها به دور هم برای ایجاد اتصال الکتریکی و عایق بندی محل اتصال با نوار چسب الکتریکی ممنوع است (در این روش به دلیل اینکه سیم ها به همدیگر به صورت مطمئن متصل نمی شوند و بین اتصال مقاومت ایجاد می کنند، شارش الکترون ها از اتصالات با فاصله و استحکام کم، حالت پرشی خواهند داشت. در برخی موارد ممکن است اتصال همراه با جرقه باشد که این جرقه زدن متوالی، می تواند سبب داغ شدن محل اتصال و ذوب شدن عایق شود).

علاوه بر این کمرگیری سیم ها جهت اتصال سیم ها به یکدیگر نیز مجاز نیست. از انواع ترمینال جهت اتصال مطمئن سیم ها به یکدیگر استفاده می شود که در سه دستۀ شاخه ای، سرامیکی و تابلویی ساخته می شوند. سایز تمام ترمینال ها براساس سطح مقطع سیم است از این رو ابعاد ترمینال متناسب با سایز سیم می باشد.

ترمینال شاخه ای

ترمینال شاخه ای به دو دسته خشک و نرم تقسیم می شود.                             

ترمینال خشک
ترمینال خشک

 

ترمینال نرم
ترمینال نرم

ترمینال سرامیکی

نوع دیگری از ترمینال با نام سرامیکی شناخته می شود.

ترمینال سرامیکی
ترمینال سرامیکی

ترمینال تابلویی

  ترمینال تابلویی به دو دسته RTP پلاستیکی و RTC باکالیت تقسیم می شود. یک طرف بعضی از ترمینال های تابلویی RTP و RCT ها عایق نیست، از این رو جهت جلوگیری از خطربرق گرفتگی باید از ته بند در انتهای ترمینال استفاده کرد.

ترمینال-RTC
ترمینال RTC
ترمینال RTP
ترمینال RTP

پشت بند ترمینال

جهت تثبیت ترمینال های تابلویی بر روی ریل های خود، باید در انتهای ترمینال از تجهیزی به نام پشت بند استفاده شود.

ریل تابلو برق

جهت نصب تجهیزات تابلو، همانند کلیدهای مینیاتوری، رله های شیشه ای، کنتاکتور، ترمینال ها و … از ریل تابلو استفاده می شود. ریل های تابلو به دو دسته ریل مینیاتوری (ریل DIN) و ریل RCT تقسیم می شود.

نمونه-ای-از-ریل-تابلویی
نمونه ای از ریل تابلویی

رابط مینیاتوری

از رابط مینیاتوری جهت ارتباط فاز برای کلید مینیاتوری استفاده می شود، از این رو در دو نوع تک فاز و سه فاز در بازار موجود است.

رابط کلید مینیاتوری

کانکتور در سیم کشی

کانکتور برای انشعاب گیری از یک سیم استفاده می شود و در انواع سه خانه و پنج خانه و پیچی ساخته می شوند.

کانکتور سه خانه
کانکتور سه خانه

کابلشو چیست؟

برای اتصالات جداشدنی کابل ها، از کابلشو استفاد می شود. انواع کابلشو، با توجه به سطح مقطع سیم، در اندازه های مختلف ساخته می شود. از کابل شو به منظور اتصال هادی کابل به شینه و سایر محل های اتصال یا نگه داری سیم یا کابل برای اتصال به ترمینال استفاده می شود. جنس کابلشو برای کابل های مسی، مس قلع اندود و برای کابل های آلومینیومی از جنس آلومینیوم است.

علاوه بر این کابلشوها در انواع مختلف پرسی، لحیمی و پیچی در بازار موجود است. برای به دست آوردن اتصال صد درصد و قابل اطمینان، اغلب کابلشوها را به هادی های کابل، لحیم یا پرس می کنند. انتهای کابلشو حفره ای قرار دارد که برای وارد کردن سیم یا کابل لخت به داخل آن است. در مقاطع بزرگ، اتصال کابلشو به کابل به وسیله ی لحیم کاری و اغلب با شعله صورت می گیرد. در صورت استفاده از شعله برای لحیم کاری باید توجه کرد که عایق روکش بیرونی کابل در اثر حرارت آسیب نبیند. برای پرس سرسیم های فلزی به سر هادی ها از پرس دستی استفاده می شود.

انواع-کابلشو-در-اندازه-های-مختلف
انواع کابلشو در اندازه های مختلف

برای اتصال کابل های افشان (مقطع یک میلی متر مربع به بالا و کابل های مفتولی ۱۰ میلی متر مربع به بالا) بایستی از کابلشو استفاده کرد.

کابلشو پرسی

 این نوع کابلشو جهت اتصال سرسیم های افشان استفاده قرار می گیرد و دارای انواع گوناگونی است. در این نوع، هادی درون گلویی کابلشو قرار گرفته و با استفاده از دستگاه پرس، سرسیم درون کابل شو محکم می شود.

کابلشو لحیمی

در این نوع از کابلشوها، پس از جای گذاری هادی های سیم ها در داخل سوراخ کابلشو، بایستی کابلشو به سرسیم لحیم شود. لحیم کاری باید به نحوی باشد که هیچ گونه حباب هوا بین سیم و جدار کابلشو وجود نداشته باشد و اتصال الکتریکی و مکانیکی کاملی بین هادی و کابلشو صورت گیرد. برای لحیم کاری از لحیم های مخصوص برق ( ۳۰% سرب و ۷۰% قلع) استفاده می شود.

پرس دستی کابلشو

پرس دستی کابلشو دارای دو فک متحرک است که پس از قرار دادن کابلشو روی سرسیم لخت شده، آن را بین فک های متحرک قرار داده و با فشار آوردن به دسته های پرس، کابلشو به سرسیم پرس می شود. شیارهای روی فک های پرس برای اندازه های مختلف کابلشوها است. موقع پرس کردن، شیارهای پرس باید مطابق شمارۀ کابلشو انتخاب شود.

اتصال کابلشو پرسی به سر سیم

برای اتصال سرسیم به سیم افشان باید یک اتصال بدون عیب الکتریکی و مکانیکی در سرسیم های کابل ایجاد کنیم. برای انتخاب و نصب کابلشو باید مقطع کابل، ساختمان، جنس سیم و نیز وضعیت مکانیکی کابل (ساکن یا متحرک بودن) را در نظر گرفت. برای بستن کابلشو به کابل، انتهای کابل را به اندازۀ لازم لخت کرده و در داخل سوراخ کابلشو قرار می دهیم و برحسب نوع کابلشو آن را پرس کرده و یا لحیم کاری می کنیم. در صورتی که بخواهیم برای سیم های غیر قابل لحیم و غیر قابل جوش یک اتصال جداشدنی ایجاد کنیم باید کابلشو را با پرس کردن به سر سیم ها متصل کنیم. مثلاً در کابل شوهای کوچک برای سیم های نازک و رشته ای (سیم های تلفن) به صورت زیر عمل می کنیم:

  • سیم ها را به اندازۀ لازم لخت می کنیم.
  • انتهای لخت شدۀ سیم را روی عایق سیم خم کرده و در داخل شکاف سرسیم قرار می دهیم.
  • لبه های گلویی سرسیم را با انبر مخصوص و یا انبر مسطح به یکدیگر فشرده و انتهای سیم اضافی را می بریم.
  • در صورت لزوم به وسیله بستن و عایق کردن، انتهای سیم را محکم کرده و محافظت می کنیم.

   برای سیم های مسی با سطح مقطع بزرگ تر جهت اتصال کابلشو به شرح زیر عمل می کنیم:

  • انتهای سیم را لخت کرده و به هم می تابانیم.
  • انتهای سیم را در گلویی کابلشو قرار داده و آن را بر روی سیم می فشاریم.
  • گلویی کابلشو را توسط یک قلم روی سیم پرس می کنیم به طوری که دندانه ای بر روی آن ایجاد می شود.

شرایط استفاده از کابلشو

در هنگام استفاده از کابلشو باید به موارد زیر توجه شود:

۱- جهت اتصال کابل های افشان از مقطع یک میلی متر مربع به بالا و کابل های مفتولی از مقطع ۱۰ میلی مترمربع به بالا در محل های اتصال از کابلشو استفاده می شود. کابل های مفتولی با مقطع ۶ میلی مترمربع و کمتر را می توان بدون استفاده از کابلشو به دستگاه مربوطه متصل کرد.

۲- جنس کابلشو برای اتصال هادی های مسی به مسی از فلز مس، برای هادی های آلومینیومی به آلومینیومی از فلز آلومینیوم و برای اتصال هادی های آلومینیومی به مسی از نوع بی متال استفاده می شود. در صورتی که از کابلشوی آلومینیومی برای هادی مسی استفاده شود کابلشو ذوب می شود. اگر کابلشوی مسی با پیچ آهنی متصل شود باعث خوردگی خواهد شد.

۳- بر روی کابلشو دو عدد نوشته می شود که یکی مربوط به قطر سیمی است که در کابلشو وارد می شود و عدد دیگر قطر پیچی که برای آن مناسب است. معمولا کابلشو سیم سطح مقطع شش و ده میلی متر مربع نیاز به پیچ با قطر شش میلی متر دارد و کابلشوی شانزده و بیست و پنج میلی متر مربع نیاز به پیچ با قطر هشت میلی متر دارد و کابلشوی سایز سی و پنج و مقطع پنجاه میلی متر مربع نیاز به پیچ قطر ده میلی متر دارد و مقطع هفتاد و نود و پنج و صد و بیست نیاز به پیچ با قطر دوازده میلی متر دارد. 

سایز پیچ کابلشو
سایز پیچ کابلشو

۴- بستن دو کابلشو زیر یک پیچ ممنوع است مگر آنکه در زمان بسته و باز شدن، کابلشوها همزمان با هم باز و بسته شوند. به عنوان مثال در دو موتور که سیم اتصال زمین آن ها به یک پیچ بسته شده است اگر یکی از موتورها بسوزد و سیم اتصال زمین آن باز شود، سیم اتصال زمین موتور دوم نیز باز خواهد شد. در این صورت اگر اتصال بدنه ای برای موتور دوم رخ دهد خطر آفرین است.

۵- کابلشو برای مواقعی استفاده می شود که ترمینال و سایز کابل با هم تناسب نداشته باشند. عدم استفاده از کابلشو، اتصالات سستی ایجاد می کند و ممکن است موجب برق گرفتگی یا آتش سوزی شود.

اهمیت استفاده از کابلشو
اهمیت استفاده از کابلشو

رنگ بندی کابلشو

رنگ پلاستیکی مصوب روی دسته کابلشو عین شماره سیمی است که باید در کابلشو قرار گیرد. رنگ قرمز برای سیم ۱٫۵ میلی مترمربع، رنگ آبی برای سیم ۲٫۵ میلی متر مربع، رنگ زرد برای سیم ۴ و ۶ میلی مترمربع است. برای کابلشوهای بزرگتر روی کابلشو شماره سیم حک شده است.

انواع کابلشو

کابلشو مسی استاندارد 

کابلشو مسی یا Cu Cable Lug با استاندارد DIN 46235 تولید می شود و مواد اولیه آن لوله مسی بدون درز با خلوص ۹۹٫۵% است. پوشش قطعه از لایه قلع تشکیل شده است. شکل زیر نمونه ای از کابلشو مسی استاندارد را نشان می دهد.

کابلشو مسی استاندارد
کابلشو مسی استاندارد
کابلشو مسی دو سوراخه
کابلشو مسی دو سوراخه

کابلشو مسی دو سوراخه

کابلشو مسی دو سوراخه با مواد اولیه ای از جنس لوله بدون درز با خلوص ۹۹٫۵% ساخته می شود و پوشش قطعه از قلع است. شکل روبه رو کابلشو مسی دو سوراخه را نشان می دهد.

کابلشو آلومینیومی

کابلشو آلومینیومی با استاندارد DIN 48201 و لوله آلومینیومی بدون درز با خلوص ۹۹٫۵% تولید می شود. 

کابلشو آلومینومی
کابلشو آلومینومی

کابلشو بی متال

زمانی که جنس هادی و محل اتصال متفاوت باشند به منظور جلوگیری از عمل اکسیداسیون (خوردگی) در زمان اتصال الکتریکی از این کابلشوی بی متال یاBi-metal Lug استفاده می شود. این کابلشوها، لوله های آلومینیوم و مس در اثر جوش اصطکاکی به هم متصل و سپس انتهای قسمت آلومینیومی به وسیله یک درپوش حفاظتی بسته شده و برای مقاومت و دوام بیشتر و نیز  اتصال الکتریکی بهتر، در داخل کابلشو مقدار کمی گریس مخصوص زده می شود.

کابلشو-بی-متال
کابلشو بی متال

بوشن یا موف

جهت اتصال سر به سر دو سیم و یا کابل استفاده می شود. موف کابل، بسته به نوع کابل مسی یا آلومینیومی و فاقد روکش عایق و موف سیم دارای روکش عایق است. هنگامی که بخواهیم دو کابل اتصال سربه سر داده شود انتهای یک کابل و ابتدای کابل دیگر به اندازه نصف طول موف، عایق برداری می شود و سپس طولی از سیم که عایق آن برداشته شده است در داخل موف قرار داده می شود و با پرس کابلشوی هیدرولیکی هادی های دو کابل پرس می شود. دو سیم یا کابل باید هم سایز باشند و دو سیم با اختلاف قطر را نمی توان توسط ماسوره به هم متصل نمود.

نمونه ای از موف آلومینیومی بدون عایق
 نمونه ای از موف آلومینیومی بدون عایق

شماره سیم و کابل

مدارهای خروجی، کلیدها، فیوزها و دیگر تجهیزات نصب شده باید مجهز به برچسب های مشخص و دائمی باشند تا بتوان آن ها را شناسایی کرد. برچسب ها به دو دسته برچسب شماره ای و پلاک تقسیم می شوند. شماره سیم به صورت حروف و اعداد مجزا می باشند و جهت سهولت در عیب یابی سیم های تابلو مورد استفاده قرار می گیرند.

پلاک ها با بست کمربندی سرخود یا به صورت پلاک تنها موجود می باشند از پلاک ها جهت نوشتن توضیحات و مشخص نمودن مسیر سیم و کابل استفاده می شود و اکثراً برای کابل های خروجی تابلوها استفاده می شوند.

بست کمربندی سیم

بست کمربندی، برای دسته بندی و نظم دادن به سیم هایی که مربوط به یک مسیر یا بخش ویژه ای است به کار می رود. بست کمربندی در انواع پلاستیکی و استیل ساخته می شوند. در تابلوهای برق و دستگاه ها از کمربندهای پلاستیکی جهت بستن و محکم کردن سیم ها استفاده می شود.

بست کمربندی پلاستیکی
بست کمربندی پلاستیک
بست کمربندی فلزی
بست کمربندی فلزی

بستن سیم مفتولی زیر پیچ

   برای برقراری ارتباط هادی ها با تجهیزات الکتریکی از انواع پیج و ترمینال استفاده می شود.

دو راهه در اتصالات کابل

از دو راهه به منظور اتصال هادی دو کابل به یکدیگر به کار می رود. جنس دو راهه برای کابل های مسی، مس قلع اندود و برای کابل های آلومینیومی از آلومینیوم است؛ همچنین برای اتصال کابل های مسی به آلومینیومی از دو راهه بی متال استفاده می شود.

دو راهه های مسی از لوله مسی بدون درز با خلوص ۹۹٫۵% و براساس استاندارد DIN 46267 Teil 1 و دو راهه های آلومینیومی از لوله آلومینیوم با مشخصات فوق براساس استاندارد DIN 46267 Teil 2 تولید می شود که در اثر پرس، هیچ گونه ترک یا شکاف مویی در آن ها ایجاد نمی شود. وسط هر دو راهه یک نشانگر وجود دارد که موجب سهولت نصب آن است.

انواع دو راهه

  1. مسی
  2. آلومینیومی
  3. بی متال

   در دو راهه بی متال زمانی که جنس هادی دو کابل در زمان اتصال متفاوت باشد برای جلوگیری از عمل اکسیداسیون از این دو راهه ها استفاده می شود. به عبارت دیگر این دو راهه ها برای اتصال هادی آلومینیومی یک کابل به هادی مسی کابل دیگر مورد استفاده قرار می گیرند. برای دوام بیشتر و بهتر دو راهه ها در قسمت آلومینیومی آنها نوعی گریس مخصوص زده شده و سپس این سمت به وسیله درپوش بسته می شود.

انواع گلند

ﮔﻠﻨﺪ وسیله ای ﺑﺮای اﺗﺼﺎل ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺟﻌﺒﻪ تقسیم، ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎ، ﺗﺮﻣﻴﻨﺎل ﺑﺎﻛﺲ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ و … است و برای ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ ﻛﺎﺑﻞ، آب ﺑﻨﺪی، ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی از ﻧﻔﻮذ ﮔﺮد و ﺧﺎک، ﻣﻮاد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺑﻪ داﺧﻞ ﻛﺎﺑﻞ و ﻧﻴﺰ محل اتصال استفاده می شود . این تجهیزات از جنس های مختلفی ساخته می شوند که معمول ترین آنها PVC، برنج و فولاد مقاوم در برابر خوردگی است. انواع گلند پلاستیکی یا PVC برای اتصال کابل های کنترل و نیز کابل های قدرت کوچک که دارای آرمر نیستند به کار برده می شوند.

انواع گلند PVC
انواع گلند PVC

اﻧﻮاع گلند ﻓﻠﺰی، ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮای اﺗﺼﺎل ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎی ﻗﺪرت ﺑﺰرگ و ﺑﻪ ﺧﺼﻮص آنهایی ﻛﻪ دارای آرﻣﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده می شوند. اﻳﻦ ﮔﻠﻨﺪﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ای ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه اﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ آرﻣﺮ ﻛﺎﺑﻞ را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻣﺘﺼﻞ کنند. انواع برنجی آن دارای قیمت کمتری نسبت به انواع استیل آن هستند ولی مقاومت آنها در برابر مواد شیمیایی کمتر بوده و از این رو در محل هایی که مواد شیمیایی خورنده وجود دارد باید از انواع استیل گلندها اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد. ﮔﻠﻨﺪﻫﺎ در اﻧﺪازه ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻧﺪازه ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻗﻄﺮ داﺧﻠﻲ ﮔﻠﻨﺪ ﺑﻮده و ﺑﺮ روی آن ذﻛﺮ ﻣﻲﺷﻮد.

انواع گلند فلزی
انواع گلند فلزی

اﻧﺪازه ﻳﻚ ﮔﻠﻨﺪ ﺑﺎ اﻧﺪازه ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮده و درواﻗﻊ ﺑﺮای اﻧﺘﺨﺎب ﻳﻚ ﮔﻠﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﻄﺮ ﺧﺎرﺟﻲ ﻛﺎﺑﻞ را در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ. ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺟﺪاوﻟﻲ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ از روی آﻧﻬﺎ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺗﺸﺨﻴﺺ داد ﻛﻪ ﺑﺮای ﻳﻚ ﻛﺎﺑﻞ ﻣﺸﺨﺺ ﭼﻪ ﮔﻠﻨﺪی ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ. نمونه ای از این جداول در زیر نشان داده شده است. به عنوان مثال برای کابل نوع NYY با اندازه ۱۰× ۴ گلند برنجی با اندازه ۲۱ مناسب است.                                          انواع گلند

ﮔﻠﻨﺪﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﻪ اﻧﻮاع ﻋﺎدی و ﺿﺪ اﻧﻔﺠﺎر ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺿﺪ اﻧﻔﺠﺎر آنها ﺑﺮ روی ﮔﻠﻨﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻋﻼﺋﻢ ﺧﺎﺻﻲ ذﻛﺮ ﻣﻲﺷﻮد. در اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﻠﻨﺪﻫﺎ در ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎی ﻗﺎﺑﻞ اﻧﻔﺠﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ مشخصه گلند توجه کرد. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﺑﺴﻴﺎری از ﻣﻮارد ﭘﺲ از ﻧﺼﺐ ﮔﻠﻨﺪ، ﺑﺮای آب ﺑﻨﺪی بهتر، از ﭼﺴﺐ ﻫﺎی ﺳﻴﻠﻴﻜﻮن ﺑﺮ روی ﮔﻠﻨد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد.  

elicaelectric-instagramالیکاالکتریک را در اینستاگرام دنبال کنید!


بیشتر بخوانید:

 

در صورتی که سوالی در خصوص مطالب بیان شده دارید می توانید در قسمت نظرات از ما بپرسید یا با ارائه پیشنهادات خود، ما را در بالا بردن کیفیت مقالات یاری کنید. 

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۲۶ رای

سوالات متداول

کابلشو چیست؟

برای اتصالات جداشدنی کابل ها، از کابلشو استفاد می شود. انواع کابلشو، با توجه به سطح مقطع سیم، در اندازه های مختلف ساخته می شود. از کابل شو به منظور اتصال هادی کابل به شینه و سایر محل های اتصال یا نگه داری سیم یا کابل برای اتصال به ترمینال استفاده می شود. جنس کابلشو برای کابل های مسی، مس قلع اندود و برای کابل های آلومینیومی از جنس آلومینیوم است. علاوه بر این کابلشوها در انواع مختلف پرسی، لحیمی و پیچی در بازار موجود است. برای به دست آوردن اتصال صد درصد و قابل اطمینان، اغلب کابلشوها را به هادی های کابل، لحیم یا پرس می کنند. انتهای کابلشو حفره ای قرار دارد که برای وارد کردن سیم یا کابل لخت به داخل آن است. در مقاطع بزرگ، اتصال کابلشو به کابل به وسیله ی لحیم کاری و اغلب با شعله صورت می گیرد. در صورت استفاده از شعله برای لحیم کاری باید توجه کرد که عایق روکش بیرونی کابل در اثر حرارت آسیب نبیند. برای پرس سرسیم های فلزی به سر هادی ها از پرس دستی استفاده می شود.

بوشن چیست و چه کاربردی دارد؟

جهت اتصال سر به سر دو سیم و یا کابل استفاده می شود. موف کابل، بسته به نوع کابل مسی یا آلومینیومی و فاقد روکش عایق و موف سیم دارای روکش عایق است. هنگامی که بخواهیم دو کابل اتصال سربه سر داده شود انتهای یک کابل و ابتدای کابل دیگر به اندازه نصف طول موف، عایق برداری می شود و سپس طولی از سیم که عایق آن برداشته شده است در داخل موف قرار داده می شود و با پرس کابلشوی هیدرولیکی هادی های دو کابل پرس می شود. دو سیم یا کابل باید هم سایز باشند و دو سیم با اختلاف قطر را نمی توان توسط ماسوره به هم متصل نمود.

‫۲۶ دیدگاه ها

  1. سلام خسته نباشید
    مهندس کابل ورودی من از برق شهری ۱۰*۴ مس هست و کیلد من ۸۰ امپر و کابل که برای تابلو رفته ۲۵*۴ آلمینیوم هست
    اتصال کابل آلمینیوم من با وایرشو بی متال ب کلید ۸۰ امپر انجام شده مصرف برقم ۵۰ امپر ولی گرم در حدی که
    چسب روی وایرشو در حال آب شدن علت چی ؟؟ محاسبه برقم برای مصرف ۶۰ امپر بوده .

    1. سلام، وقت بخیر.
      ۱.اتصال سیم حتما کابلشو باشد
      ۲.پیچ اتصال کابلشو به کلید چک شود
      ۳. سیم چک شود ممکن است مقاومت آن بالا رفته باشد.
      ۴. نوع جنس سیم چک شود ممکن است سیم تجاری یا نوع آن مرغوب نباشد.

  2. در یک تابلوی برق، سایز هادی کابل ورودی ۲۵ و سایز هادی کابل خروجی ۲،۵ می باشد.
    چنانچه بخواهیم از ترمینالی استفاده کنیم که ورودی و خروجی را متصل کند چگونه و با چه سایزی باید انتخاب شود؟
    آیا سیم ۲،۵ را می شود به ترمینال ۲۵ متصل نمود؟

  3. سلام و احترام
    برای اتصال چند سیم باسایز کم به یک سیم باسایز بیشتر میشود از ترمینال استفاده کرد؟
    مثلا شش سیم سایز دو و نیم را میتوان در یک طرف ترمینال و سیم سایز شانزده را در طرف دیگر ترمینال قرار داد و متصل نمود؟
    اگر پاسخ منفی است راه حل چیست؟
    ممنون از راهنمایی تون.

  4. با سلام و احترام ، برای اتصال سیم دو تکه شده ی سایز ۳۵ که از چاه ارت به شینه مسی تابلو کنتور می رود می توان از موف استفاده کرد و اتصال محکم و ایمنی ایجاد کرد یا چون به الکترود اساسی وصل می شود حتما باید با جوش کدولد اتصال دو تکه سیم را برقرار کرد ؟ ممنون از راهنمایی خوبتان .

  5. اگر بخواهیم دو هادی مسی و آلمینیومی را با ترمینال ریلی به هم وصل کنیم با توجه به اینکه در ترمینال از کابلشو نمیتوانیم استفاده کنیم (بیمتال) آیا مشکلی پیش خواهد آمد

  6. بعضی برق کش ها موقع لخت کردن سیم، مثلا سیم 2.5 را طوری لخت می کنند که قطر سیم کم شده و عملا سیم 1 می شود و بعد آن را به پریز یا کلید میبندند. ایا این کار از لحاظ علمی صحیح است ؟ آیا قدرت سیم کاهش پیدا می کند؟

    1. سلام
      اینکار مطمئنا باعث میشه که قدرت سیم کاهش پیدا کنه و جریان در سیم بالا میره. در نتیجه سیم در محل اتصال گرم میشه و حتی ممکنه منجر به آتش سوزی بشه و اصولی نیست.

  7. سلام
    برای اتصال دو سیم در دستگاهی که توانش 1200 وات باشد بهتر است از ترمینال استفاده شود، لحیم کاری شود یا نوار چسب هم کفایت می کند ؟

      1. سلام برای سیم گیج ۴ و ۸ که در سیستم صوتی خودرو استفاده میشود از سر سیم کابلشو چه سایزی باید استفاده کرد؟

    1. معمولاً اگر ترمینال استفاده می کنید کابل شو مصرف نمی شود و باید وایر شو استفاده نمایید؛ اگر وایرشو در دسترس نباشد پیشنهاد می کنیم قلع اندود نمایید.
      وایر شو کابل ۷۰ معمولاً قطر ۷ میلیمتر دارد که سایز استاندارد هست و ضخامت آن مهم نیست، چون فقط برای جمع کردن رشته های سیم به کار می رود.

  8. برای توسعه سیستم کارگاه، موتورهای تراشکاری و رادیال جدیدی نصب شده اند که با کابل 50 آلومینیوم، ارتباط بین موتور و تابلو برقرار گردیده است. برای اتصال از کابلشو مسی استفاده نموده ایم. آیا مشکلی برای کابلشو و کابل آلومینیوم و موتور به وجود نمی آید؟

    1. برای اتصال کابل آلومینیوم و موتور با سیم پیچی مسی، نباید از کابلشو مسی استفاده گردد. زیرا باعث خورده شدن آلومینیوم در طول زمان می شود.
      بنابراین از نمونه کابلشو بی متال برای وصل کردن انتهای کابل ها استفاده نمایید. این نوع کابلشو از آلیاژ مخصوصی بین مس و آلومینیوم ساخته شده است. کاور رویی از جنس آلومینیوم است که به کابل آلومینیوم متصل می شود و کاور داخلی از جنس مس بوده و به موتور اتصال می یابد.

  9. سلام وقت بخیر
    چطور میتونم یه اتصال خوب بین سیم خارجی و داخلی تلفن ایجاد کنم…هر بار که اتصالشون میدم بعد از مدت کوتاهی یا سیم خشک میشه و قطع میشن از هم یا اینکه پارازیت توی خط هست…لطفا راهنمایی کنید

    1. 1. از کابل های قوی تر مانند کابل تلفن شیلددار به همراه فویل استفاده کنید.
      2. شیلد کابل را به ارت الکتریکی اتصال دهید.
      3. نویز گیر یا اسپلیتر را حتماً قبل از مصرف کننده به کار ببرید.
      4. ممکن است نویزگیر خراب شده باشد، آن را چک نموده و در صورت معیوب بودن، تعویض نمایید.
      5. ممکن است کابل شما از کنار کابل برق رد شده باشد، مسیر را چک کرده و در صورت نیاز، مسیر جدید دور از کابل برق انتخاب نمایید.
      6. سربندی سیم ها را چک کنید که محکم باشند و به همدیگر اتصالی نداشته باشند.
      7. جعبه تلفن که کابل های ورودی و خروجی ساختمان به آن وارد می شوند را عایق کنید تا از ورود رطوبت و گرد و غبار جلوگیری شود. همچنین سیم ها از لحاظ کشیدگی بررسی نمایید تا احتمال کشیدگی در کابل ها کم شود.
      8. به جای استفاده از کابل های آیفون، از کابل مخابراتی استفاده نمایید.
      9. دوشاخه برق تلفن را چک کنید، ممکن است سولفاته شده یا کابل برق از کنار آن عبور داده شده باشد. می توان از دوشاخه های ضد برق هم بهره برد.

  10. چه تفاوتی میان وایرشو و سرسیم فولادی و برنجی وجود دارد؟ در هنگام نصب روی کابل ها، کدام مناسب تر است؟

    1. وایرشوهای فولادی به دلیل اینکه به خوبی پرس نمی شوند، به مرور زمان عایق شده و جریان را به خوبی هدایت نخواهند کرد. بنابراین بهترین نمونه وایرشو و سرسیم از جنس برنجی است و علیرغم قیمت بالاتر، سعی نمایید در پروژه ها حتماً از وایرشو برنجی استفاده نمایید.

    1. هر سیم به کابلشوی مخصوص به خودش دارد. روی کابلشو دو عدد نوشته شده است. عدد سمت راست سایز کابل و دومی سایز پیج کابلشو را نشان می دهد. معمولا براس سیم سطح مقطع شش و ده میلیمتر به پیچی با قطر شش میلی متر نیاز است و برای کابلشوی 16 و 20 و 25 میلی متر نیاز به پیچ 8 میلی دارد. کابلشوی سایز 35 و 50 نیازمند پیچی با قطر 10 میلی متر دارد.
      در مورد وایرشو هم می توان با توجه به رنگ وایرشو سایز سیم را تشخیص داد.

    1. سلام
      بهتر است که دو کابل شو روی هم قرار نگیرند به خصوص اگر از آن ها جریان عبور می کند.
      به علاوه باید کابلشو به طور مستقیم به شینه متصل باشد.
      هر کابلشو ظرفیت محدودی در عبور جریان دارد. اگر دو کابلشو روی هم باشند یعنی عبور دو برابر جریان از کابلشوی زیری و ایجاد تلفات و آتش سوزی.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا